5
Płusa T.
Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie, Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii CSK MON
W celu zwiększenia skuteczności leczenia chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) konieczne jest komplementarne oddziaływanie na farmakologiczne receptory oraz zmniejszenie częstości dawkowania leków. Podawanie leków raz dziennie stanowi istotny krok wpływający na lepszą współpracę z chorym. Nowe preparaty długo działających bronchodilatatorów – b2-agoniści i ultra długo działający b2-agoniści (LABA), takie jak indakaterol i karmoterol, są obecnie wprowadzane do leczenia chorych na POChP. Ponadto kolejnemu etapowi badań jest poddawanych kilka nowych długo działających preparatów przeciwmuskarynowych (LAMA), na przykład aklidyna i glikopyrolat, oraz preparatów złożonych LABA + LAMA o podwójnym działaniu. Zasadniczym celem prowadzonych badań nad lekami bronchodilatacyjnymi jest utworzenie cząsteczki określanej jako M3 antagonista do b2 agonisty (MABA), co może przyczynić się do opracowania nowych metod terapeutycznych.
Słowa kluczowe: ultra długo działający b2-agoniści, indakaterol, długo działające czynniki przeciwmuskarynowe
Płusa T.
Military Institute of Medicine in Warsaw, Poland, Department of Internal Medicine, Pneumonology and Allergology, Central Clinical Hospital of the Ministry of National Defense
For improving effectiveness of chronic obstructive pulmonary disease (COPD) therapy is necessary to influence on pharmacologic receptors in the complementary way and to reduce the dose frequency. The once-daily dose administration is an important step which may allow to enhance of patients compliance. Novel long-acting bronchodilators – b2-agonists or ultra long-acting b2-agonists (LABAs) such as indacaterol and carmoterol – are under clinical application for the treatment of COPD patients. Moreover, some new long-acting antimuscarinic agents (LAMA) (aclidinium, glycopyrrolate) and dual-action ultra LABA+LAMA combination products are under development. The main target of therapeutic research is to produce a dimmer molecule known as M3 antagonist-b2 agonist (MABA) bronchodilators which will open the door for a new range of combination products.
Key words: ultra long-acting b2-agonists, indacaterol, long-acting antimuscarinic agents
Walkowicz W., Gąsior Z., Dąbek J.
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katedra i Klinika Kardiologii
Rozwój kardiologii interwencyjnej wpłynął na istotne zwiększenie liczby chorych po przebytym w przeszłości zabiegu rewaskularyzacji naczyń wieńcowych, wykonanym z powodu wystąpienia ostrego zespołu wieńcowego (ACS).
Celem pracy było porównanie wskaźników klinicznych oznaczonych u chorych po wykonanym w przeszłości zabiegu rewaskularyzacyjnym z grupą chorych na ACS bez wykonanych na tętnicach wieńcowych zabiegach oraz porównanie bezpośrednich i odległych wyników leczenia interwencyjnego w obu grupach.
Materiał i metody. Przedmiotem badania było 325 chorych przyjętych do Kliniki z powodu ACS, leczonych interwencyjnie. Wśród nich było 175 pacjentów po wykonanym w przeszłości zabiegu przezskórnej lub chirurgicznej rewaskularyzacji. Grupę kontrolną stanowiło 150 chorych na ACS bez wykonanych zabiegów rewaskularyzacyjnych na naczyniach wieńcowych. Analizie poddano parametry charakterystyki wyjściowej chorych, a także wyniki leczenia wewnątrzszpitalnego oraz po 30-dniowej i 6-miesięcznej obserwacji.
Wyniki. W podgrupie chorych po przebytym w przeszłości zabiegu rewaskularyzacji częściej występowały: niewydolność krążenia (18,0% vs. 26,9%, p = 0,03), cukrzyca (16,0% vs. 25,1%, p = 0,04) oraz wielonaczyniowa choroba wieńcowa (85,2% vs. 60,6%, p = 0,003). W podgrupie po uprzedniej rewaskularyzacji częściej obserwowano ACS typu non-STEMI (28,0% vs. 40,6%, p = 0,02) niż STEMI (47,4% vs. 63,3%, p = 0,004). Z analizy wyników leczenia szpitalnego wynika, że czas hospitalizacji pacjentów po uprzedniej rewaskularyzacji jest znamiennie dłuższy (7,7±4,6 vs. 5,4±4,1, p < 0,0001). Nie obserwowano natomiast istotnych statystycznie różnic między wymienionymi podgrupami w czasie 6-miesięcznej obserwacji.
Wnioski. Chorzy na ostry zespół wieńcowy, których poddano w przeszłości zabiegowi rewaskularyzacji, stanowią grupę w większym stopniu obciążoną czynnikami ryzyka wystąpienia miażdżycy oraz zaawansowanych zmian w tętnicach wieńcowych, a incydent wieńcowy częściej przebiega pod postacią ostrego zespołu wieńcowego bez uniesienia odcinka ST w porównaniu z chorymi bez wcześniej wykonanego zabiegu rewaskularyzacji. Bezpośrednie i odległe wyniki leczenia interwencyjnego, jak również częstość i rodzaj powikłań są podobne w obu badanych grupach, jednak czas hospitalizacji chorych po powtórnej interwencji chirurgicznej jest istotnie dłuższy niż w przypadku pozostałych pacjentów.
Słowa kluczowe: rewaskularyzacja mięśnia sercowego
The impact of prior revascularization procedures on outcome of percutaneous coronary intervention in ACS
Walkowicz W., Gąsior Z., Dąbek J.
Medical University of Silesia in Katowice, Poland, Department of Cardiology
Development of interventional cadriology is cause of increasing number of acute coronary syndrome (ACS) patients with prior revascularization procedures in the past.
The aim of the study was to evaluate the clinical feature of ACS patients with and without prior revascularization procedures and to compare in-hospital and long-term outcome following percutaneous coronary intervention (PCI) in these groups.
Material and methods. There were 325 ACS consecutive patients included to the study who underwent PCI procedures. There were 175 patients after PCI or coronary artery by-pass grafting in the past. Control group consisted of 150 subjects with ACS with no history of PCI procedures. We analyzed baseline characteristic as well as the inhospital, 30- and 180-day outcomes.
Results. The baseline characteristic revealed higher rate of patients with heart failure in case-history (18.0% vs. 26.9%, p = 0.03), diabetes (16.0% vs. 25.1%, p = 0.04), and multi-vessels coronary disease (85.2% vs. 60.6%, p = 0.003) in the subgroup of prior revascularization. The rate of non-STEMI was higher (28.0% vs. 40.6%, p = 0.02) and the rate of STEMI was lower (47.4% vs. 63.3%, p = 0.004) as a form of ACS in previously revascularized subjects. The analysis of inhospital outcome revealed significantly longer time of hospitalization of the patients with prior revascularization (7.7±4.6 vs. 5.4 ± 4.1, p < 0.0001). There were no significant differences in clinical characteristics at 6-months after ACS.
Conclusion. Patients undergoing PCI in ACS with prior revascularization procedures are characterized by a higher level of atherosclerosis risk factors, more advanced changes in coronary arteries and higher NSTEMI occurance than ACS patients without PCI history. Baseline and long-term results of revascularization, frequency and nature of complications are comparable in both groups, but length of hospitalization period i significantly longer in patients with revascularization in the past.
Key words: myocardial revascularization
Daniłowicz-Szymanowicz L.1, Figura-Chmielewska M.1, Raczak A.2, Szwoch M.1, Ratkowski W.3
1Gdański Uniwersytet Medyczny, II Klinika Kardiologii i Elektroterapii; 2Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku; 3Gdański Uniwersytet Medyczny, Klinika Chorób Psychicznych i Zaburzeń Nerwicowych
Wysiłek fizyczny wywiera korzystny wpływ na aktywność autonomicznego układu nerwowego (AUN). Jednak specyfika powstających zmian może istotnie różnić się w zależności od intensywności i natężenia zastosowanego obciążenia.
Celem pracy była ocena wpływu długotrwałego intensywnego oraz jednorazowego umiarkowanego wysiłku na czynność AUN w grupie młodych sportowców.
Materiał i metody. Do badania włączono 16 sportowców, w wieku 19–34 lat (średnia wieku 24±5 lat). Oceny parametrów AUN (wrażliwość baroreceptorów tętniczych – BRS-WBA, parametry zmienności rytmu serca – HRV) oraz średniej długości cyklu serca (mean HP) dokonywano trzykrotnie: rejestracja 1 – w końcowej fazie okresu przygotowawczego, 2 – 60 minut po jednorazowym umiarkowanym obciążeniu, 3 – po dwóch miesiącach treningu w okresie startowym.
Wyniki. W całej badanej grupie w rejestracji 2 stwierdzono istotne zwiększenie wartości wskaźników TP, HF, SDNN i rMSSD w porównaniu z rejestracją 1, natomiast w rejestracji 3 nie stwierdzono istotnych statystycznie zmian. Wśród sportowców uprawiających wyłącznie dyscypliny wytrzymałościowe (12 osób) w rejestracji 2 zaobserwowano istotne zwiększenie wartości TP, HF, SDNN i rMSSD oraz BRS-WBA. W rejestracji 3 nie zaobserwowano istotnych zmian.
Wnioski. W odpowiedzi na długotrwały cykl treningowy o wzrastającym obciążeniu, przygotowujący sportowców do startu w zawodach, nie stwierdzono istotnych zmian wartości poszczególnych parametrów AUN, co może wskazywać na brak cech przetrenowania podczas tak dużego obciążenia oraz bezpieczeństwo treningu. Stwierdzono jednocześnie zmiany parametrów AUN wskazujące na wzmożenie napięcia układu przywspółczulnego po zastosowaniu jednorazowego wysiłku fizycznego o umiarkowanym obciążeniu (na poziomie 65% maksymalnej częstości czynności serca dla danego wieku).
Słowa kluczowe: autonomiczny układ nerwowy, sportowcy
Daniłowicz-Szymanowicz L.1, Figura-Chmielewska M.1, Raczak A.2, Szwoch M.1, Ratkowski W.3
1Medical
University of Gdańsk, Poland, II Department of Cardiology and
Electrotherapy; 2Jędrzej Śniadecki Academy of Physical Education and
Sport in Gdańsk, Poland; 3Medical University
of Gdańsk, Poland, Department of Psychiatric and Neurotic Diseases
The exercise training has positive impact on autonomic nervous system (ANS) activity. However, specific type of these changes significantly depends on intensity of used physical exertion.
The aim of the study was to assess the influence of long-term and single moderate physical exertion on ANS function in young athletes.
Material and methods. Sixteen middle-aged, 19–34 years old (24± 5) athletes were included in the study. Assessment of ANS parameters (baroreflex sensitivity – BRS-WBA, heart rate variability – HRV) and mean heart rate period (mean HP) were calculated three times: recording 1 – during the final stage of training period, recording 2 – 60 minutes after single moderate exertion, recording 3 – after 2 months of training before competitions.
Results. In the whole group, significant increase of TP, HF, SDNN and rMSSD indices was found in recording 2 comparing to recording 1, whereas after 2 months of intensive training no statistically significant changes were observed. In the group of athletes training only endurance sport (12 persons) in recording 2 the significant increase of TP, HF, SDNN, rMSSD and BRS-WBA was found. After 2 months of intensive training, no changes of these parameters were observed.
Conclusions. In response to long-term training cycle with increasing intensity, preparing athletes for competitions, no significant changes of measured ANS parameters were found, which may indicate lack of overtraining during such a high intensity of training, and its safety. The changes of ANS parameters indicating increase of parasympathetic nervous system function after single exertion with moderate intensity (65% of maximum heart rate) were observed.
Key words: autonomic nervous system, athletes
Ogłodek E.
Collegium Medicum w Bydgoszczy, Katedra Psychiatrii
Zaburzenie stresu pourazowego (Posttraumatic Stress Disorder – PTSD) jest coraz częściej występującą chorobą. Jest to zaburzenie lękowe. Dotyczy osób, które przeżyły wstrząsające wydarzenie, wywołujące uczucie ogromnego strachu i bezradności. O PTSD można mówić wtedy, gdy – zgodnie z kryteriami – objawy są powiązane z traumatycznym zdarzeniem. Nie mogą one jednak go wyprzedzać – powinny pojawić się po miesiącu od zdarzenia lub później. Wskazuje się na współistnienie PTSD i łuszczycy oraz na interreakcje między tymi schorzeniami.
Celem pracy była ocena stresu oraz nasilenia objawów PTSD w grupie osób chorujących na łuszczycę.
Materiał i metody. Badaniu poddano 20 pacjentów (10 mężczyzn, 10 kobiet) chorujących na łuszczycę oraz zaburzenia stresu pourazowego. Średnia wieku badanych wynosiła 40,9 lat. W badaniach zastosowano kwestionariusz Mississippi-C Scale. Grupę kontrolną stanowiło 20 osób (9 mężczyzn, 11 kobiet). Ich średnia wieku wynosiła 39,6 lat.
Wyniki. Zaobserwowano istotne zależności między PTSD a łuszczycą.
Wnioski. W pracy podkreślono rolę wczesnej interwencji w zapobieganiu negatywnym skutkom stresu, zwłaszcza w przypadku pacjentów chorujących na łuszczycę.
Słowa kluczowe: lęk, łuszczyca, zaburzenia stresowe pourazowe
Posttraumatic stress disorder in patients with psoriasis
Ogłodek E.
Collegium Medicum in Bydgoszcz, Poland, Chair of Psychiatry
Posttraumatic Stress Disorder (PTSD) is an increasingly common medical condition. This anxiety disorder affects not only post war veterans but also those who suffered for extremely shocking situations, fear and hopelessness. Fundamental features of PTSD include the following: the symptoms are linked to the traumatic event and are not random, the symptoms were not present prior to the traumatic event, and the symptoms are present 1 month or later than completion of the traumatic event. There are some reports about the relatively frequent occurrence of PTSD in the case of psoriasis and some hypothesis about interactions between those two diseases.
The aim of the study was to assess the stress and increase of occurrence of PTSD symptoms in the group of patients suffering from psoriasis.
Material and methods. 20 patients (10 males and 10 females) aged 40,9 with psoriasis and PTSD were examined by the questionnaire Mississippi-C Scale. In addition, 20 patients, including 9 males and 11 females, aged 39,6, were also examined and formed the control group.
Results. It was observed significant relationship between PTSD and psoriasis.
Conclusions. The article also emphasize the early intervention role in preventing the negative effects of stress, especially in patients suffering from psoriasis.
Key words: anxiety, psoriasis, posttraumatic stress disorder
Elikowski W.1, Małek M.1, Montewska D.1, Kurosz J.2, Wróblewski D.1, Zawilska K.3
Szpital im. Józefa Strusia w Poznaniu: 1Oddział Chorób Wewnętrznych; 2Pracownia Hemostazy; 3Oddział Chorób Wewnętrznych i Hematologii
Systematyczna
aktywność fizyczna wiąże się ze zmniejszeniem ryzyka wystąpienia żylnej
choroby zakrzepowo-zatorowej (VTE), jednak przypadki zachorowania na nią
obserwuje się wśród osób uprawiających profesjonalnie i amatorsko różne
dyscypliny sportu. Omówiono przypadek 25-letniej kobiety, u której ból
łydki, jako objaw zakrzepicy żyły podkolanowej poprzedzającej epizod
zatorowości płucnej, wystąpił po rozpoczęciu przez nią uprawiania
spinningu, popularnego rodzaju treningu na rowerze stacjonarnym. W
wywiadzie kobieta nie podawała, by doznała jakiegokolwiek urazu kończyny.
Na podstawie badań w kierunku trombofilii stwierdzono u niej nosicielstwo
mutacji Leiden genu czynnika V oraz nabyte zmniejszenie aktywności
antytrombiny, wtórne do stosowanych doustnych środków
antykoncepcyjnych. Intensywny wysiłek u niewytrenowanej kobiety mógł
pogłębić prozakrzepowy profil hemostazy. Wydaje się, że zwłaszcza
ostatni etap spinningu, tj. wytężone pedałowanie w pozycji stojącej,
może być niekorzystnym rodzajem wysiłku dla osób, u których istnieje
duże ryzyko wystąpienia VTE.
Słowa kluczowe: żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, wysiłek fizyczny, spinning, trombofilia, doustne środki antykoncepcyjne
Elikowski W.1, Małek M.1, Montewska D.1, Kurosz J.2, Wróblewski D.1, Zawilska K.3
Józef Struś Hospital in Poznań, Poland: 1Department of Internal Medicine, 2Hemostasis Laboratory; 3Department of Internal Medicine and Hematology
Although
regular sports activities decrease the risk of venous thromboembolism (VTE),
VTE cases have been observed among professional and amateur athletes
practicing various disciplines. The authors describe a case of a
25-year-old-woman in whom calf pain, as popliteal vein thrombosis
manifestation – preceding pulmonary embolism, occurred after she
took up spinning, a popular form of indoor cycling. There was no history
of leg injury. In hemostasis work up, factor V Leiden mutation and
acquired low antithrombin activity – related to oral contraceptives
use, were found. Strenuous exercise in an untrained woman might augment
prothrombotic hemostasis profile. Vigorous cycling in standing position in
the last phase of spinning, seems to be most unfavorable for patients with
high VTE risk.
Key
words: venous thromboembolism, exertion, spinning, thrombophilia, oral
contraceptives
Dorantowicz R., Broncel M.
Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Klinika Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej
Migotanie przedsionków (atrial fibrillation – AF) to najczęściej występujące zaburzenie rytmu serca, stwierdzane w codziennej praktyce lekarskiej. Wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zgonu sercowo-naczyniowego i udaru mózgu. Dotychczas najskuteczniejszym lekiem utrzymującym rytm zatokowy jest amiodaron. Ze względu jednak na liczne groźne działania niepożądane ma ograniczone zastosowanie.
Dronedaron jest pochodną benzofuranu, strukturalnie podobną do amiodaronu. Modyfikacje w budowie cząsteczki amiodaronu znacznie zmieniły jego profil farmakokinetyczny, przyczyniając się tym samym do bezpieczeństwa terapii. Badanie ATHENA po raz pierwszy wykazało skuteczność leku antyarytmicznego w zmniejszaniu częstości hospitalizacji z przyczyn sercowo-naczyniowych oraz liczby zgonów analizowanych łącznie. W metaanalizach przeprowadzonych post hoc udowodniono ponadto, że dronedaron może przyczyniać się do zmniejszania częstości udarów mózgu. Jest lekiem, który można stosować w celu kontroli rytmu serca oraz rytmu komór w przypadku chorych z nieutrwalonym AF, z wyjątkiem pacjentów z niewydolnością krążenia klasy III/IV według NYHA. Jest lekiem znacznie bezpieczniejszym niż amiodaron, aczkolwiek mniej skutecznym w utrzymaniu rytmu zatokowego. W najnowszych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dronedaron zajmuje istotną pozycję, stając się tym samym interesującą i bezpieczną alternatywą w leczeniu chorych na AF.
Słowa kluczowe: migotanie przedsionków, amiodaron, dronedaron
The role of dronedarone in the contemporary atrial fibrillation treatment
Dorantowicz R., Broncel M.
Medical University of Łódź, Poland, Department of Internal Medicine and Clinical Pharmacology
Atrial fibrillation (AF) is the most common cardiac arrhythmia in the daily medical practice associated with increased cardiovascular mortality and stroke. Till now amiodarone is generally considered as the agent with the best efficacy for maintaining sinus rhythm. Despite its efficacy, amiodarone use is often limited by its extensive side effect profile.
Dronedarone is benzofuran derivative structurally similar to amiodarone. Due to modification of the chemical structure of amiodarone the new pharmacokinetic properties provide with safety of the treatment. The ATHENA trial showed significant reductions in all-cause mortality and cardiovascular hospitalization with dronedarone use. A post hoc analysis of the ATHENA data also suggested a decrease in stroke risk with this agent. Dronedarone is efficient in the controlling of ventricular rate as well as maintaining sinus rhythm in AF contraindicated in patients with NYHA class III/ IV heart failure. Dronedarone use is significantly safer however is less effective in maintaining sinus rhythm than amiodarone. The European Society of Cardiology recommends dronedarone in new Guidelines for the Management of AF as a drug of fist-line treatment, what means the new interesting and safe alternative in the treatment of AF.
Key words: atrial fibrillation, dronedarone, amiodarone
Orzechowska-Juzwenko K.
Akademia Medyczna we Wrocławiu, Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej
Osoby w starszym wieku należą do grupy społecznej, która jest największym konsumentem leków. Jednak mimo tego powszechnie znanego stwierdzenia, baza danych opierająca się na dowodach dotyczących farmakoterapii starszych pacjentów jest niedostateczna. Osoby te są często wyłączane z wielu klinicznych badań leków, których celem jest określenie skuteczności i bezpieczeństwa stosowania substancji leczniczych. Do przyczyn takiego postępowania należy zaliczyć związane z wiekiem zmiany różnych czynności organizmu, współistniejące choroby, polekowe powikłania polifarmakoterapii, słabe funkcje poznawcze oraz niezdolność do wyrażenia świadomej zgody na badanie lub nawet zgon. Prawdopodobne jest bowiem, że włączeni do badań słabi, starsi pacjenci nie będą zdolni do ich ukończenia. W kontekście jednak starzenia się ludności wielu krajów nakazem chwili jest znalezienie nowych sposobów zmierzających do zwiększenia liczby starszych, słabych osób w klinicznych badaniach leków, co pozwoli na uniknięcie niebezpiecznego ryzyka farmakoterapii. Do proponowanych sposobów można zaliczyć: minimalizację lub unikanie tradycyjnych kryteriów wyłączenia; włączenie do badań populacyjnych większej liczby osób w starszym wieku; przedstawienie w sposób prosty, krótki, zrozumiały i dostosowany do tej szczególnej grupy chorych formularza informacji badaniach i formularza świadomej zgody na badanie oraz zastosowanie takiego pomiaru, jak CGA (comprehensive geriatric assessment) w celu wielowymiarowej oceny stanu starszego pacjenta. Wymienione zalecenia mogą zwiększyć obiektywizację wyników klinicznych badań w odniesieniu do osób w starszym wieku.
Słowa kluczowe: kliniczne badania leków, osoby w starszym wieku
Orzechowska-Juzwenko K.
Medical University of Wrocław, Poland, Chair and Department of Clinical Pharmacology
Older people belong to the social group who is the largest consumer of drugs. But despite this commonly known statement, the evidence base for the pharmacotherapy of older patients is small and insufficient. Elderly persons are often excluded from many clinical drug trials, which are used to determine the effectiveness and safety of drugs. The reasons to exclude the elderly patients from randomised controlled drug trials are: the age-related changes in different body functions, coexisting morbidities, drug complications connected with polypharmacotherapy, poor cognitive functions, inability to consent or even death. Mentioned reasons make more likely that included old frail patients will be unable to complete the trial. However in the context of growing old the population of many countries, it is imperative to find new ways in order to enhance participation of older people in clinical drug trials which allow to avoid dangerous risk of pharmacotherapy. The examples of recommended ways are: minimalization or avoidance of traditional exclusion criteria; inclusion larger sample sizes of the elderly into the population trials, the usage of short, simple, understandable and adaptable for this special group of persons, information and consent forms; using a measure, such as CGA – comprehensive geriatric assessment, for multidimensional evaluation of old patient status. Mentioned recommendations may enhance the objectivization of clinical research outcomes in the old age persons.
Key words: clinical drug trials, elderly persons
Chwiłkowska A., Kulbacka J., Saczko J.
Akademia Medyczna we Wrocławiu, Katedra i Zakład Biochemii Lekarskiej
Celem stosowanych obecnie metod przeciwnowotworowych jest uruchomienie w komórkach nowotworowych mechanizmów prowadzących do ich śmierci. Do najkorzystniejszych sposobów umierania komórek nowotworowych należy apoptoza. Jest ona genetycznie uwarunkowanym procesem aktywnej samodestrukcji komórki, zależnym od dopływu energii. W przebiegu apoptozy nie dochodzi do utraty integralności komórki i wywoływania zapalnego stanu. Z martwych komórek tworzą się ciałka apoptotyczne, które są fagocytowane przez sąsiadujące komórki lub makrofagi. W przebiegu apoptozy można wyróżnić trzy fazy: indukcji, egzekucji i degradacji. Szlaki inicjujące ten proces można podzielić na wewnątrz- i zewnątrzpochodne. Zasadniczą rolę w procesie apoptozy odgrywają proteazy cysteinowe, zwane kaspazami, hydrolizujące wiązania peptydowe po reszcie kwasu asparaginowego znajdującego się od C-końca specyficznych sekwencji czterech aminokwasów. Układ tych kaskadowo aktywowanych enzymów jest uznawany obecnie za kluczowy element wykonawczy w procesie apoptozy. Istotną rolę odgrywa w nim białko p53. Jako czynnik transkrypcyjny moduluje ekspresję genów kodujących białka uczestniczące w regulacji między innymi tego właśnie procesu.
Z terapią fotodynamiczną (photodynamic therapy – PDT) wiąże się duże nadzieje w walce z komórkami nowotworowymi. Wymaga ona użycia trzech podstawowych składników: fotouczulacza, który wiąże się selektywnie z tkankami nowotworowymi, tlenu oraz źródła światła emitującego fale odpowiednie do absorpcji zastosowanego barwnika. Wykazano, że fotouczulacze zlokalizowane w mitochondriach są silnymi induktorami apoptozy w odróżnieniu od tych, które lokalizują się w lizosomach lub błonie cytoplazmatycznej.
Słowa kluczowe: apoptoza, kaspazy, p53, terapia fotodynamiczna
Death of tumor cells. Photodynamic reaction in apoptosis induction in cancer cells
Chwiłkowska A., Kulbacka J., Saczko J.
Medical University of Wrocław, Poland, Department of Medical Biochemistry
The main purpose of current anticancer methods is to initiate intracellular mechanisms leading to cell death (apoptosis or necrosis). The most required way of cell death is apoptosis. It is genetically caused process of active cell destruction. Cells undergo apoptosis without losing integrity, lysis, inflammation and damage of neighboring cells. There are formed apoptotic bodies from death cells. Apoptotic bodies are taken up by phagocytes and neighboring cells, which may also activate an anti-inflammatory response, at least in macrophages. There are three stages of apoptosis: decision, commitment and execution phase with inner and outer pathways. The significant role play cysteine proteases called caspases. Caspases are proteolytically activated heterodimer enzymes. The cascade of caspases play the key role in executive phase of apoptosis. However, p53 also is crucial in cell death. Is protein as a transcription factor can modulate gene expression coding proteins involved in apoptosis regulation.
Photodynamic therapy (PDT) is a promising technique in anticancer therapies. It requires three crucial components for initiation of photodynamic reaction: a photosensitizer that selectively bounds with tumor cells; oxygen and a source of proper light for dye excitation. In many studies are shown that photosensitizers localized in mitochondria induced are apoptosis inductors, in contrast to these dyes localized in lysosomes and cytoplasmatic membrane.
Key words: apoptosis, caspases, p53, photodynamic therapy
Radlińska A.1, Barg W.2, Wolańczyk-Mędrala A.1,3, Mędrala W.1,3
Akademia Medyczna we Wrocławiu: 1Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Geriatrii i Alergologii; 2Katedra i Zakład Fizjologii; 3Wyższa Szkoła Medyczna w Legnicy, Zakład Badań Klinicznych
Anafilaksja zależna od pokarmu i indukowana wysiłkiem (FDEIA) jest rzadko występującą jednostką chorobową związaną z anafilaksją, której objawy ujawniają się jedynie w przypadku współistnienia dwóch czynników: spożycia uczulającego alergenu pokarmowego oraz podjęcia wysiłku fizycznego. Celem pracy było omówienie aktualnej wiedzy oraz zwrócenie uwagi na ten rzadko występujący zespół chorobowy w związku z potencjalnym zagrożeniem, jakie stanowi. Autorzy dokonali analizy oraz przeglądu danych zawartych w literaturze światowej, dotyczących FDEIA, z uwzględnieniem najnowszych obserwacji odnoszących się do patomechanizmu choroby, jej obrazu klinicznego, diagnostyki oraz możliwości stosowania profilaktyki i leczenia.
Słowa kluczowe: FDEIA, anafilaksja, alergia pokarmowa, wysiłek
Radlińska A.1, Barg W.2, Wolańczyk-Mędrala A.1,3, Mędrala W.1,3
Medical University of Wrocław, Poland: 1Department of Internal Medicine, Geriatrics and Allergology; 2Department of Physiology; 3Medical School of Legnica, Poland, Department of Clinical Research
Food-dependent exercise-induced anaphylaxis (FDEIA) is a rare syndrome, with symptoms caused by both ingestion of food allergen and physical exercise. The main purpose of this paper is to present current knowledge about FDEIA, focus on therapeutic possibilities, as well as to call attention to this uncommon and potentially life-threatening disease. The authors critically reviewed the data from available publications, including recent observations regarding pathomechanism, clinical history, severity-based classification of anaphylaxis symptoms, diagnostics and treatment options, including pharmacological prophylaxis.
Key words: FDEIA, anaphylaxis, food allergy, exercise
Zaburzenia glikozylacji białek i lipidów w chorobach trzustki
Gruszewska E., Chrostek L.
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Zakład Diagnostyki Biochemicznej
Białka i lipidy ulegają post- lub kotranslacyjnym modyfikacjom, które zmieniają ich właściwości fizykochemiczne oraz funkcjonalne. Najczęściej występującą modyfikacją jest glikozylacja. W wyniku różnorodnych procesów chorobowych dochodzi do jej zmian, co powoduje przeobrażenia strukturalne i funkcjonalne tkanek i narządów. Do zaburzeń glikozylacji białek i lipidów dochodzi również w przebiegu chorób trzustki. Dotyczą one glikokoniugatów błonowych, jak również glikolipidów (gangliozydów) znajdujących się w komórkach tego narządu oraz w wyspach trzustkowych. Struktura tych związków jest uzależniona od umiejscowienia w narządzie, a zmiany ich struktury mogą być monitorowane przez oznaczanie stężenia węglowodanów we krwi. Istotne są także zmiany glikozylacji glikoprotein osocza. Niektóre z nich mogą być prognostycznym markerem określonej choroby.
Słowa kluczowe: glikozylacja, choroby trzustki
Alterations of proteins and lipids glycosylation in pancreatic diseases
Gruszewska E., Chrostek L.
Medical University of Białystok, Poland, Department of Biochemical Diagnostics
Proteins and lipids undergo the post- or co-translation modification, which changes their physiochemical and functional properties. The most common modification is glycosylation. The alterations of glycosylation appear following the course of various diseases. The results of these alterations are the structural and functional changes in tissues and organs. The alterations of proteins and lipids glycosylation occur also during the course of pancreatic diseases. These involve glycoconjugates of membranes, as well as glycolipids (gangliosides) located in the cells of the pancreas and in pancreatic islets. The structure of these compounds is dependent on the localization in the organ, and the changes in its structure can be monitored by the determination of carbohydrate levels in the blood. In pancreas diseases the alteration of glycosylation of plasma glycoproteins are also important. Some of them may be a prognostic markers of the disease.
Key words: glycosylation, pancreatic disease
Mechanizmy ochronnego działania erytropoetyny w komórkach
Borysewicz-Sańczyk H., Szczepański M.
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka
Cytokina oraz czynnik wzrostu – erytropoetyna (EPO) – poza pełnieniem funkcji hematopoetycznej jest uważana za czynnik działający cytoprotekcyjnie w chorobach naczyń,w zaburzeniach układu nerwowego czy też w chorobach metabolicznych. Ostatnie badania wskazują, że erytropoetyna kontroluje różne szlaki przekazywania sygnału z udziałem: tyrozynowej kinazy Janusowej 2, kinazy białkowej B, przekaźników sygnału i aktywatorów transkrypcji, białek Wnt, czynników transkrypcyjnych forkhead oraz kaspaz i czynnika jądrowego kB. Dalsze badania szlaków komórkowych kontrolowanych przez erytropoetynę mogą stanowić podstawę ustalenia terapeutycznego znaczenia tej cytokiny w organizmie.
Słowa kluczowe: cytoprotekcja, erytropoetyna, mechanizm działania
Borysewicz-Sańczyk H., Szczepański M.
Medical University of Białystok, Poland, Department of Neonatology and Intensive Therapy of Neonates
Cytokine and growth factor – erythropoietin (EPO) – apart from it's hematopoietic function is now considered to be a cytoprotective agent in a variety of vascular diseases, nervous system disorders and metabolic impairments. Recent work has elucidated that erythropoietin controls a variety of signal transduction pathways involving Janus-tyrosine kinase 2, protein kinase B, signal transducer and activator of transcription, Wnt proteins, forkhead transcription factors, caspases, and nuclear factor kB. Further investigations of cellular pathways controlled by erythropoietin can be the base for therapeutic applicability of this cytokine throughout the body.
Key words: cytoprotection, erythropoietin, mechanism of action
Genetycznie uwarunkowane stany zwiększonej ilości hemoglobiny płodowej (Hb F) u ludzi zdrowych i chorych
Musielak M.
Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, Zakład Genetyki
W rozwoju ontogenetycznym człowieka przełączanie aktywności genu globiny płodowej g na aktywność genu ostatecznej globiny b na chromosomie 11p nie jest całkowite, co skutkuje szczątkową ekspresją globiny g, która następuje w subpopulacji erytrocytów zwanych krwinkami F. Do czynników genetycznych odpowiedzialnych za zwiększone stężenie Hb F należą: mutacje w obrębie skupiska genów globiny typu b, polimorfizmy pojedynczych nukleotydów w innych locusach związanych z ilościową cechą Hb F oraz mechanizmy epigenetyczne. Te czynniki molekularne mogą prowadzić do wrodzonego przetrwania hemoglobiny płodowej (HPFH). Biorąc pod uwagę kryterium morfologiczne, wyróżnia się p- (pancellular-) HPFH, jeśli zwiększone stężenie Hb F dotyczy wszystkich krwinek czerwonych. Gdy dystrybucja Hb F jest zróżnicowana, wówczas mamy do czynienia z zespołem h- (heterocellular-) HPFH. Do przetrwania Hb F rzadko dochodzi u zdrowych dorosłych. Może towarzyszyć pewnym hemoglobinopatiom, wpływając zasadniczo na różnorodność fenotypową niedokrwistości sierpowatokrwinkowej i talasemii b.
Słowa kluczowe: hemoglobina płodowa, HPFH, uwarunkowania genetyczne
Genetically based states of elevated quantity of foetal haemoglobin (Hb F) in healthy individuals and patients
Musielak M.
Institute of Psychiatry and Neurology in Warsaw, Poland, Department of Genetics
During human development, the switch from foetal g- to adult b-globin on chromosome 11p is not complete resulting in the residual g-globin expression in a modest subpopulation of erythrocytes termed “F-cells”. Genetic determinants that are responsible for higher level of Hb F include various mutations within the b-globin gene cluster as well as singular nucleotide polymorphisms in other loci associated with Hb F quantitative trait, and also epigenetic mechanisms. All these molecular conditions may drive to haereditary persistence of foetal haemoglobin (HPFH). Taking into account a morphologic criterion, HPFH is called pancellular (p-) HPFH, if the increased Hb F is distributed in a uniform fashion among all of the red cells. When the Hb F distribution is restricted, the syndrome is referred to as heterocellular (h-) HPFH. The Hb F persistence rarely occurs in healthy adults or accompanies certain hemoglobinopathies changing substantially phenotypic diversity of sickle cell disease and b-thalassaemia.
Key words: foetal haemoglobin, HPFH, genetic determinants
Rola alkoholu etylowego w patogenezie zapaleń trzustki
Jelski W.1, Kutyłowska E.2, Szmitkowski M.1
1Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Zakład Diagnostyki Biochemicznej; 2Szpital Ogólny w Wysokiem Mazowieckiem, Laboratorium Analityczne
Zapalenie trzustki jest związane ze spożywaniem alkoholu. Mechanizm uszkodzenia narządu nadal jest niewyjaśniony. Metabolizm alkoholu w trzustce może zachodzić na szlaku oksydacyjnym z udziałem dehydrogenazy alkoholowej (ADH) i cytochromu P-450 2E1 oraz na drodze nieoksydacyjnej. Uszkodzenie trzustki jako następstwo metabolizmu alkoholu jest wynikiem bezpośredniego działania estrów etylowych kwasów tłuszczowych (FAEE) i aldehydu octowego, jak również zmian indukowanych w komórkach podczas przemian etanolu, takich jak zmiany oksydo-redukcyjne i stres oksydacyjny. Procesy te mogą wpływać na powstawanie zmian w sekrecji trzustkowych enzymów trawiennych, co powoduje wystąpienie zapalenia trzustki.
Słowa kluczowe: alkohol etylowy, zapalenie trzustki, estry etylowe kwasów tłuszczowych
The role of ethanol in pathogenesis of pancreatitis
Jelski W.1, Kutyłowska E.2, Szmitkowski M.1
1Medical University of Białystok, Poland, Departments of Biochemical Diagnostics; 2General Hospital in Wysokie Mazowieckie, Poland, Analytical Laboratory
Alcohol consumption is associated with pancreatitis, but the mechanism unducing this injury is not fully understood. The pancreas can metabolize ethanol via oxidative pathway involving alcohol dehydrogenase (ADH), cytochrome P-450 2E1 and the nonoxidative pathway. Injury to the pancreas due to its capacity to metabolize ethanol may be mediated by direct effects of both fatty acid ethyl esters (FAEEs) and acetaldehyde and by alterations induced within the cells during ethanol metabolism, such as changes in the intracellular redox state and the generation of oxidative stress. These processes induce changes in pancreatic digestive enzymes secretion, what contributes to development of pancreatitis.
Key words: ethanol, pancreatitis, fatty acid ethyl esters
Wpływ alkoholu na jamę ustną, ślinianki oraz ślinę
Waszkiewicz N.1, Zalewska A.2, Szulc A.1, Kępka A.3, Konarzewska B.1, Zalewska-Szajda B.4, Chojnowska S.5, Waszkiel D.2, Zwierz K.5
Uniwersytet
Medyczny w Białymstoku: 1Klinika Psychiatrii; 2Zakład Stomatologii
Dziecięcej; 3Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie, Zakład
Diagnostyki Laboratoryjnej;
4SPDSK w Białymstoku, Zakład Diagnostyki Obrazowej; 5Instytut Medyczny,
Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży
Spożywany etanol szybko dyfunduje do śliny, gdzie przejściowo osiąga nawet większe stężenie niż w osoczu. W czasie 30 minut jego stężenie w ślinie wyrównuje się ze stężeniem w osoczu, co świadczy o szybkiej dystrybucji alkoholu, także w tkankach jamy ustnej i ślinianek. Po spożyciu alkoholu stężenie aldehydu octowego w ślinie znacznie przewyższa jego stężenie we krwi. Stąd łatwo dociera on do przyległych tkanek. Uszkodzenia tkanek jamy ustnej są w dużej mierze przypisywane właśnie aldehydowi octowemu, lecz część z nich jest również wynikiem bezpośredniego działania etanolu, powstających reaktywnych form tlenu oraz estrów etylowych kwasów tłuszczowych. Błona śluzowa jamy ustnej zasiedlana jest przez fizjologiczną mikroflorę, lecz może być także wrotami zakażeń wieloma patogenami. System odporności wrodzonej i nabytej jamy ustnej i śliny eliminuje patogeny oraz przeciwdziała namnażaniu się drobnoustrojów. System ten uczestniczy nie tylko w ochronie jamy ustnej, lecz także górnej części przewodu pokarmowego i oddechowego. Ślina bierze udział w nawilżaniu, w utrzymywaniu integralności błony śluzowej i zębów, w fizjologii przełyku i w trawieniu, a także w ochronie komórek żołądka. Nadużywanie alkoholu, uszkadzając strukturę i funkcjonowanie błony śluzowej jamy ustnej, ślinianek oraz śliny, pogarsza nie tylko stan zdrowia jamy ustnej, lecz także całego organizmu. Uszkodzenia tkanek są szczególnie nasilone w sytuacjach, gdy nadużywaniu alkoholu towarzyszy palenie tytoniu.
Słowa kluczowe: alkohol, jama ustna, gruczoły ślinowe, ślina, palenie
The influence of alcohol on the oral cavity, salivary glands and saliva
Waszkiewicz N.1, Zalewska A.2, Szulc A.1, Kępka A.3, Konarzewska B.1, Zalewska-Szajda B.4, Chojnowska S.5, Waszkiel D.2, Zwierz K.5
Medical University of Białystok, Poland: 1Department of Psychiatry; 2Department of Paedodontics; 3The Children’s Memorial Health Institute in Warsaw, Poland, Department of Biochemistry and Experimental Medicine; 4SPDSK in Białystok, Poland, Department of Imaging Diagnostics; 5Medical Institute, College of Computer Science and Business Administration in Łomża, Poland
Ethanol diffuses rapidly into saliva during the drinking, and immediately after its salivary concentration is temporarily much higher than in plasma. Within 30 minutes, salivary ethanol concentration equilibrates with the plasma level, thus suggesting that ethanol easily penetrates the whole body, including oral cavity tissues and salivary glands. After alcohol intake, the level of acetaldehyde in saliva strikingly exceeds the level in systemic blood. From saliva, acetaldehyde and ethanol easily reach all local tissues. Damage to the oral tissues seems to be ascribed mostly to the action of acetaldehyde, although some acute effects depend on a direct action of ethanol and formation of reactive oxygen species (ROS) and fatty acid ethyl esters (FAEEs). It is known that the oral mucosal surface is the home of numerous normal flora microorganisms and is the portal of entry for the majority of pathogens. The oral cavity and salivary antimicrobial immune defense systems eliminate pathogens and prevent massive overgrowth of microorganisms. An oral defense system participate in the protection of not only oral tissues, but also in the protection of upper digestive and respiratory tracts, against a number of microbial pathogens. Saliva plays the role in the oral cavity lubrication, maintenance of mucosal and tooth integrity, esophageal physiology, digestion and gastric cytoprotection. As alcohol abuse affects the structure and function of oral cavity mucosa, salivary glands and saliva, the maintenance of oral and general health under normal conditions is seriously impaired during the drinking. The severe tissue damage occurs in particular when alcohol abuse coincides with smoking.
Key words: alcohol, oral cavity, salivary glands, saliva, smoking
Dzielska-Olczak M.
Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Farmakologii Katedry Farmakologii i Farmakologii Klinicznej
Do grupy niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) należą konwencjonalne leki nieselektywne oraz selektywne inhibitory cyklooksygenazy-2 (ICOX-2). NLPZ często powodują działania niepożądane związane z hamowaniem cyklooksygenaz (COX, COXs) i syntezy prostaglandyn (PG, PGs), które wywołują różne efekty fizjologiczne. Ponadto odgrywają rolę w patofizjologii zapalenia towarzyszącego chorobie zwyrodnieniowej stawów. NLPZ nie hamują procesu powstawania leukotrienów (LT, LTs), silnie pobudzających zapalenie. Leki nieselektywne wywołują szkodliwe następstwa w przewodzie pokarmowym. Selektywne inhibitory cyklooksygenazy-2 natomiast są źródłem powikłań zakrzepowo-zatorowych w układzie sercowo-naczyniowym oraz innych negatywnych następstw w układzie krążenia. NLPZ mogą nasilać objawy OA oraz przyspieszać jej postęp. Przeciwzapalne i przeciwbólowe właściwości ma również inhibitor kompetytywny cyklooksygenaz i 5-lipooksygenazy (5-LOX) – likofelon, który w przeciwieństwie do NLPZ jest dobrze tolerowany przez przewód pokarmowy. Lek ten powstrzymuje proces tworzenia prozapalnych prostaglandyn i leukotrienów. Zahamowanie aktywności 5-lipooksygenazy ponadto może spowalniać proces degradacji chrząstki.
Słowa kluczowe: cyklooksygenazy, nieselektywne i selektywne inhibitory cyklooksygenaz, prostaglandyny, leukotrieny, podwójne inhibitory cyklooksygenaz i 5-lipooksygenazy, likofelon, osteoartroza
Cyclooxygenases inhibitors and other compounds with antiinflamatory potential in osteoarthrosis – part I
Dzielska-Olczak M.
Medical University of Łódź, Poland, Department of Pharmacology
Nonsteroidal antiinflamatory drugs (NSAIDs) contain conventional nonselective drugs and selective inhibitors cyclooxygenase-2 (ICOX-2). NSAIDs frequently cause adverse effects tied with cyclooxygenases (COX, COXs) inhibition and prostaglandins (PG, PGs) synthesis, which exerts different physiological effects and are involved in the patophysiology of osteoarthritis. NSAIDs don’t inhibit leucotriens (LT, LTs) generation. Nonselective drugs cause detrimental results in the gastrointestinal tract. Selective COX-2 inhibitors exert thrombotic cardiovascular events and other negative effects in cardiovascular system. NSAIDs can intensify symptoms of OA and accelerate its progress. Analgetic and antiinflamatory properties possess also licofelone, a competitive inhibitor of cyclooxygenases and 5-lipooxygenase (5-LOX), which presents well gastrointestinal tract tolerability in contrast to NSAIDs. Licofelone decreases the production of proinflamatory leucotrienes and prostaglandins. Moreover inhibition of 5-lipooxygenase activity can delay of cartilago degradation.
Key words: cyclooxygenases, nonselective and selective cyclooxygenases inhibitors, prostaglandins, leucotriens, dual cyclooxygenases and 5-lipooxygenase inhibitors, licofelone, osteoarthrosis
Inhibitory cyklooksygenaz i inne związki o potencjale przeciwzapalnym w chorobie zwyrodnieniowej stawów (osteoartrozie – OA) – część II
Dzielska-Olczak M.
Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Farmakologii Katedry Farmakologii i Farmakologii Klinicznej
Nowa klasa leków przeciwzapalnych o właściwościach hamujących cyklooksygenazy (COXs) oraz dostarczających tlenek azotu (NO) – to NO-NLPZ (niesterydowe leki przeciwzapalne będące źródłem tlenku azotu lub CINODs, czyli COX-inhibiting nitric oxide donors). Pierwszym lekiem z tej grupy jest naprokscinod, który rzadziej powoduje działania niepożądane w żołądku, jelitach i układzie sercowo-naczyniowym w porównaniu z naproksenem. NO jest ważnym mediatorem funkcji śródbłonka, wazodilatatorem. Odgrywa ważną rolę w pojawianiu się zapalenia i bólu, towarzyszących chorobie zwyrodnieniowej stawów, oraz w gojeniu uszkodzeń w żołądku i jelitach. Lipoksyny (LX, LXs): LXA4 i LXB4 są grupą mediatorów lipidowych wygaszających zapalenie o protekcyjnym wpływie na śluzówkę przewodu pokarmowego. Synteza lipoksyny ATL (AT oznacza aspirin tiggered, tzn. zależna od aspiryny) za pośrednictwem COX-2 zmniejsza ciężkość uszkodzeń występujących w żołądku i jelitach, indukowanych przez NLPZ. ATL odgrywa rolę w adaptacji przewodu pokarmowego do siarkowodoru (H2S) (np.: ATB-337 powstały przez związanie diklofenaku z grupą uwalniającą H2S), czyli może wykazywać większą skuteczność i mniejszą toksyczność. Podwójne inhibitory cyklooksygenaz i 5-lipooksygenazy (5-LOX) oraz NO-NLPZ łagodzą objawy osteoartrozy.
Słowa kluczowe: lipoksyny, tlenek azotu (NO), NO-NLPZ, siarkowodór (H2S), inhibitory cyklooksygenaz uwalniające H2S, osteoartroza
Cyclooxygenases inhibitors and other compounds with antiinflamatory potential in osteoarthrosis – part II
Dzielska-Olczak M.
Medical University of Łódź, Poland, Department of Pharmacology
NO-NSAIDs (or CINODs that is COX-inhibiting nitric oxide donors) are new class of antiinflamatory drugs and have a multi-pathway mechanism of action that involves cyclooxygenases (COXs) inhibition and nitric oxide (NO) donation. The first drug of this group is naproxcinod, which exerts rarely adverse effects of stomach, gut and less cardiovascular toxicity with naproxen. NO is an important mediator of endothelial function acting as a vasodilator and plays role in inflamation and pain perception that may be of relevance in osteoarthritis and in healing injures in stomach and gut. Lipoxins (LX, LXs): LXA4, LXB4 are group of lipid mediators leading to resolution of inflamation and protective influence on gastrointestinal mucosa. ATL (AT mean aspirin triggered therefore “depend on aspirin”) synthesis, via COX-2, reduces the severity of damage gastrointestinal tract induced by NSAIDs. ATL also plays role in gastric adaptation during chronic aspirin administration. Antiinflamatory drugs hydrogen sulfide-releasing (H2S ) (ATB-337 that consist of diclofenac linked to a hydrogen sulfide-releasing moiety) may show better efficacy and less toxicity. COX/5-LOX inhibitors and NO-NSAIDs heals symptoms of osteoarthrosis.
Key words: lipoxins, nitric oxide (NO), NO-NSAIDs, hydrogen sulfide (H2S), H2S – releasing cyclooxygenases inhibitors, osteoarthrosis