205

Oxidative stress in cerebral stroke

Łagowska-Lenard M.1,2, Bielewicz J.1, Raszewski G.3, Stelmasiak Z.1, Bartosik-Psujek H.1
1Medical University of Lublin, Poland, Chair and Department of Neurology, e-mail: monikalenard@interia.pl; 2Neuropsychiatric Hospital in Lublin, Poland; 3The Institute of Agricultural Medicine in Lublin, Poland

Free radicals are molecules or ions containing non-paired electrons on the external orbit, which ensures their high chemical activity.
In systemic homeostasis, free radicals are inactivated by endo- and exogenous antioxidants and do not have destructive effects. The human organism possesses protective mechanisms, i.e. enzymatic systems (peroxide dismutase, glutathione peroxidase, catalase) and non-enzymatic systems (vitamin C and E selenium, coenzyme Q, lipoid acid, bilirubin).
Imbalance between continuous production of reactive oxygen forms and their elimination due to enzymatic and non-enzymatic neutralization reactions as well as effects of exogenous antioxidants is defined as oxidative stress.
Recent studies demonstrated a significant role of inflammatory processes and oxidative stress in the pathomechanism of cerebral stroke. Increased production of free radicals was observed in both the ischaemic and haemorrhagic strokes and oxidative stress was shown to be one of the causative mechanisms of tissue damage in these diseases. This was confirmed by numerous studies assessing the concentration of oxidative stress biomarkers and levels of plasma antioxidants (enzymatic and non-enzymatic).
At present, studies are being carried out about the use of antioxidative substances for the therapy of cerebral stroke. The present study reports current findings concerning oxidative stress issues in patients with stroke.

209

Potencjalne predyspozycje genetyczne do powikłań nadciśnienia tętniczego u chorych leczonych powtarzanymi hemodializami

Bzoma B.1, Dębska-Ślizień A.1, Dudziak M.2, Raczyńska K.3, Ślizień W.4, Brylowska A.5, Rutkowski B.1
Akademia Medyczna w Gdańsku: 1Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, e-mail: bbzoma@mp.pl; 2Instytut Kardiologii, Zakład Nieinwazyjnej Diagnostyki Kardiologicznej; 3Klinika Chorób Oczu; 4Szpital Morski im. PCK w Gdyni, Oddział Nefrologiczno-Dializacyjny; 5Szpital Specjalistyczny w Gdańsku-Zaspie, Stacja Dializ

Nadciśnienie tętnicze jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju schorzeń sercowo-naczyniowych zarówno w populacji ogólnej, jak i w przypadku chorych hemodializowanych (HD). Choroby sercowo-naczyniowe stanowią zasadniczą przyczynę dużej chorobowości i umieralności wśród chorych leczonych nerkozastępczo, odpowiadając za około 50% zgonów. Przyczyną nadciśnienia tętniczego u chorych przewlekle hemodializowanych jest hiperwolemia, natomiast nadciśnienie oporne na odwadnianie wynika m.in. z niewłaściwej czynności układu renina-angiotensyna-aldosteron (RAA): systemowego i lokalnego w ścianie naczyń. Układowi RAA przypisuje się szczególną rolę w patogenezie wielu schorzeń układu sercowo-naczyniowego.
Celem pracy była ocena częstości występowania nadciśnienia tętniczego i jego powikłań sercowo-naczyniowych oraz śmiertelności u chorych poddawanych przewlekłej hemodializoterapii, a także ocena wpływu czynników genetycznych [polimorfizm genów RAAS: ACE I/D, AGT M235T, AT1R A1166C, CYP 112(-344)] związanych ze szlakiem enzymatycznym renina-angiotensyna-aldosteron na nadciśnienie tętnicze i jego powikłania w postaci przerostu lewej komory serca i retinopatii nadciśnieniowej u chorych hemodializowanych.
Materiał i metody. Badaniem objęto 302 chorych (175 mężczyzn, 127 kobiet) przewlekle hemodializowanych, w wieku od 21 do 87 lat (średnia wieku 56 lat). Grupę badaną stanowili wszyscy chorzy dializowani w czterech wybranych stacjach dializ, z wyłączeniem osób obciążonych wadą serca, zaawansowaną chorobą wieńcową i przewlekłym migotaniem przedsionków.
Badania obejmowały: trzykrotny pomiar ciśnienia tętniczego, badanie echokardiograficzne, badanie oftalmoskopowe z oceną stopnia zaawansowania retinopatii nadciśnieniowej (według Keitha-Wegenera-Barkera) oraz oznaczenie polimorfizmów genów układu RAA: ACE I/D, AGT M235T, AT1R A1166C i CYP11B2T (-344) z użyciem metody PCR lub PCR-RFLP. W czasie 3,5-letniej obserwacji z badanej grupy zmarły 62 osoby.
Wyniki. Ogółem w badanej grupie chorych hemodializowanych nadciśnienie tętnicze występowało u około 72% pacjentów, a przerost mięśnia sercowego (LVH) u 84%. Ciśnienie tętnicze korelowało z wartością LVMI, a nadciśnienie tętnicze było związane z LVH. Niedostateczna kontrola ciśnienia tętniczego oraz przerost mięśnia sercowego wiązały się z gorszym rokowaniem u tych chorych.
Wnioski. Wydaje się, że na rozwój nadciśnienia tętniczego oraz na przerost mięśnia sercowego u chorych hemodializowanych wpływa polimorfizm genetyczny genu ACE i AT1. Najbardziej obciążający w rozwoju nadciśnienia tętniczego u tych chorych był genotyp DD genu ACE i CC genu AT1. Stopień zaawansowania retinopatii nadciśnieniowej nie wiązał się z wartością ciśnienia tętniczego, wartością LVMI i śmiertelnością chorych leczonych HD. Nie może być zatem wskaźnikiem zaawansowania powikłań narządowych nadciśnienia tętniczego u tych chorych.

Słowa kluczowe: nadciśnienie tętnicze, hemodializa, polimorfizm genów RAAS, przerost mięśnia lewej komory serca, retinopatia nadciśnieniowa

Genetic predisposition to systemic complications of arterial hypertension in maintenance haemodialysis patients

Bzoma B.1, Dębska-Ślizień A.1, Dudziak M.2, Raczyńska K.3, Ślizień W.4, Brylowska A.5, Rutkowski B.1
Medical University of Gdańsk, Poland: 1Department of Nephrology, Transplantology and Internal Medicine, e-mail: bbzoma@mp.pl; 2Institute of Cardiology, Noninvasive Cardiovascular Diagnostic Unit; 3Department of Ophthalmology; 4PCK Maritime Hospital in Gdynia, Poland, Department of Nephrology and Dialysis; 5Adalbert's Hospital in Gdańsk-Zaspa, Poland, Dialysis Unit

Cardiovascular disease is the most common cause of a high morbidity and mortality in patients on renal replacement therapy and is responsible for about 50% of deaths. Hypertension is the main risk factor for cardiovascular events in the general population as well as in haemodialysed (HD) patients. The hypertension in HD patients is caused by excess extracellular fluid volume (ECV) on the other hand hypertension resistant to normalization of ECV may result from the accelerated activity of the systemic and local - vascular renin-angiotensin-aldosteron system (RAAS). RAAS genes are potential etiological candidates for cardiovascular damage.
The aim of the study was to evaluate the prevalence of hypertension, left ventricular hypertrophy, hypertensive retinopathy in patients treated with haemodialysis and to evaluate the association between the polymorphism of RAAS genes: ACE I/D, AGT M235T, AT1R A1166C, CYP112 (-344) and the systemic complications of arterial hypertension such as hypertensive retinopathy, left ventricular hypertrophy and also mortality in haemodialysis patients.
Material and methods. The studied population consisted of 302 HD patients (175 men, 127 women) age 21-87, mean 56, at four dialysis units. Patients with cardiac defect, advanced coronary artery disease and atrial fibrillation were excluded from the study. 62 patients died during 3,5 years of observation.
Methods consisted of tree times repeated blood pressure measurements before and post dialysis, echocardiography, direct opthalmoscopy (Keith-Wegener-Barker classification of hypertensive retinopathy) and DNA analysis - genotypes ACE I/D, AGT M235T, AT1R A1166C, CYP11B2 T(-344)C were determined through PCR or PCR-RFLP method.
Results. Hypertension was present in 72%, LVH in 84% haemodialysed patients. Arterial pressure correlated with LVMI values and hypertension was connected with LVH. Insufficient control of blood pressure and LVH were connected with worse survival in HD patients.
Conclusions. It seems that I /D polymorphism ACE gene and AC AT1 gene influence the development of hypertension and LVH in HD patients. The most dangerous in the development of hypertension and LVH was DD genotype ACE gene and CC AT1 gene. ACE I/D, AGT M/T, AT1 A/C, CYP11B2 T/C polymorphism appears to have no relation to the short-term prognosis in HD patients. The mortality did not differ among groups with different genotypes of ACE I/D, AGT M/T, AT1 A/C, CYP11B2 T/C polymorphisms. Direct ophtalmoscopy seems to be an insufficient method in the estimation of the systemic complications of hypertension in haemodialysed patients.

Key words: hypertension, haemodialysis, RAAS genes polymorphism, left ventricle hypertrophy, hypertensive retinopathy

217

Objawy kliniczne u dzieci i młodzieży z refluksem żółciowym

Sidor K., Semeniuk J., Kaczmarski M., Daniluk U.
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, III Klinika Chorób Dzieci, e-mail: katarzynasidor@wp.pl

Rozwój nowych technik badawczych umożliwił lepsze poznanie udziału refluksu dwunastniczo-żołądkowo-przełykowego w patogenezie choroby refluksowej przełyku. W związku z tym konieczne jest ustalenie najczęstszych objawów występujących u chorych na refluks żółciowy.
Celem pracy było określenie rodzaju i częstości występowania objawów klinicznych u młodzieży i dzieci chorych na refluks dwunastniczo-żołądkowo-przełykowy, potwierdzony badaniem bilimetrycznym przełyku.
Materiał i metody. Spośród 59 pacjentów obojga płci (37 dziewcząt, 22 chłopców) w wieku od 7 do 17 lat (średnia wieku 14,7 lat) z objawami choroby refluksowej przełyku wydzielono grupę A, tj. 18 dzieci, u których metodą Bilitec 2000 potwierdzono występowanie patologicznego refluksu dwunastniczo-żołądkowo-przełykowego. Grupę odniesienia B stanowiło 15 dzieci małego wzrostu obojga płci (11 dziewcząt, 4 chłopców) w wieku od 9 do 17 lat (średnia wieku 15,5 lat), których w celach diagnostycznych poddano badaniu gastroskopowemu (wykluczenie choroby trzewnej). W zależności od obrazu badania endoskopowego wyodrębniono trzy podgrupy: 20 pacjentów z zarzucaniem żółci, 19 chorych na zapalenie przełyku oraz 20 dzieci ze współistniejącym wstecznym refluksem żółciowym i zapaleniem błony śluzowej przełyku. U wszystkich dzieci z grupy odniesienia B wynik gastroskopii był prawidłowy. Nie stwierdzono także u nich nieprawidłowych wyników badania bilimetrycznego i pH-metrycznego przełyku.
Wyniki. U 16 (88,89%) badanych stwierdzono nawracający i (lub) przewlekły ból brzucha, u 12 (66,67%) - zgagę, natomiast wymioty i (lub) regurgitacje - u 10 (55,56%).
Wnioski. Objawy występujące u pacjentów z refluksem dwunastniczo-żołądkowo-przełykowym są podobne do obserwowanych u dzieci z kwaśnym refluksem żołądkowo-przełykowym. W postępowaniu diagnostycznym należy zatem uwzględnić wykonanie badań czynnościowych przewodu pokarmowego.

Słowa kluczowe: refluks dwunastniczo-żołądkowo-przełykowy, refluks żółciowy, choroba refluksowa przełyku, Bilitec 2000, dzieci

The clinical manifestation of duodeno-gastroesophageal reflux (DGER) in the children and adolescents

Sidor K., Semeniuk J., Kaczmarski M., Daniluk U.
Medical University of Białystok, Poland, III Department of Pediatrics, e-mail: katarzynasidor@wp.pl

The development of the new techniques and methods enabled to investigate the role of duodenal reflux in the pathogenesis of gastroesophageal reflux disease (GERD) therefore there is a need to establish the most common symptoms occurring in patients with duodenal reflux.
The aim of the study was to determinate the type of manifestation and the prevalence of duodeno-gastroesophageal reflux in children and adolescents confirmed in Bilitec 2000TM method.
Materials and methods. 59 patients (37 girls, 22 boys) aged 7-17 years (mean 14,7) with the symptoms of GER there were divided into 2 groups: subgroups: A - 18 children with confirmed duodeno-gastroesophageal reflux in Bilitec 2000TM method and B - control consisted of 15 children with short stature referred to endoscopy due to celiac disease exclusion. In accordance to the endoscopic finding there were selected 3 subgroups: 20 patients with duodenal reflux, 19 patients with esophagitis and 20 children presenting those both disorders simultaneously. In all patients from group B the endoscopy, Bilitec 2000 TM and esophagitis pH metric findings haven't showed any abnormality.
Results. The most common complain - in 16 (88.89%) patients was recurrent and/or chronic abdominal pain, next- heartburn in 12 (66.67%), vomits and /or regurgitations in 10 (55.56%) children.
Conclusions. The clinical manifestation of duodenal reflux was very much alike as in acid gastroeophageal reflux in the examined group. Therefore the functional gastrointestinal tract examinations have to be included in the diagnostic procedure.

Key words: duodeno-gastroesophageal reflux (DGER), biliary reflux, gastroesophageal reflux disease (GERD), Bilitec 2000, children

221

Dolegliwości gastryczne czy zespół po cholecystektomii?

Galbfach P.J., Kołacińska M.B., Flont P.A., Spychalski M.I., Narbutt P.G., Mik M.Ł., Dziki Ł.A., Dziki A.J.
Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Klinika Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej, e-mail: pgalbfach@wp.pl

PCS (Postcholecystectomy Syndrome) jest to zespół dolegliwości ze strony układu pokarmowego, które rozwijają się po cholecystektomii lub utrzymują mimo wycięcia pęcherzyka żółciowego. Składają się na nie: bóle brzucha, kolka, objawy dyspeptyczne, zaparcia, biegunka, uczucie pełności w jamie brzusznej, wzdęcia, gazy, nudności oraz nietolerancja pokarmów zawierających tłuszcz. Nie ma jednoznacznej opinii na temat istnienia tego zespołu - często nie jest on nawet uznawany za samodzielną jednostkę chorobową.
Celem pracy było określenie częstości występowania PCS w populacji chorych poddanych cholecystektomii w Klinice Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Materiał i metody. Spośród 243 chorych operowanych w Klinice od stycznia 2003 r. do grudnia 2003 r. z powodu kamicy żółciowej wyselekcjonowano grupę 150 pacjentów, do których wysłano ankiety. Odpowiedziało na nie 86 osób - zostały one włączone do badania. Wystąpienie oraz nasilenie objawów PCS oceniano za pomocą zmodyfikowanej skali GSRS (Gastrointestinal Symptoms Rating Scale). Modyfikacja polegała na wyborze sześciu objawów związanych najczęściej z patologią dróg żółciowych (bóle brzucha, odbijania, zaparcia, biegunki połączone z potrzebą nagłego wypróżnienia, nudności i wzdęcia), które określano w skali od 0 do 3. Stan kliniczny pacjentów przedstawiono za pomocą wartości GSRS, które stanowią średnią arytmetyczną wartości liczbowej ocenianych objawów.
Wyniki. Objawy gastryczne po cholecystektomii występowały u 32 chorych (37,2 %). U 12 (13,9%) z podobnym nasileniem, natomiast u 20 (23,25 %) uległy znacznemu nasileniu lub pojawiły się jako nowe symptomy, niewystępujące przed operacją. Najczęściej były to: gazy w nadmiernej ilości (93,75%) oraz wzdęcia (87,5%), rzadziej bóle brzucha, zgaga, luźne stolce i biegunki.
Wnioski. Dolegliwości gastryczne czy też zespół po cholecystektomii występują u 1/3 chorych po planowych operacjach tego typu. Pełny obraz kliniczny PCS rozwija się po trzech miesiącach od operacji, co wiąże się najprawdopodobniej ze zmianą diety po pewnym okresie po zabiegu. Najczęściej występującymi objawami gastrycznymi w PCS są: nadmierna ilość gazów i wzdęcia, bóle brzucha, luźne stolce i biegunki. Najsilniej wyrażonymi objawami są przetrwałe bóle brzucha mogące wskazywać na istnienie innych patologii.

Słowa kluczowe: zespół po cholecystektomii, objawy gastryczne

Gastric complaints or postcholecystectomy syndrome?

Galbfach P.J., Kołacińska M.B., Flont P.A., Spychalski M.I., Narbutt P.G., Mik M.Ł., Dziki Ł.A., Dziki A.J.
Medical University of Łódź, Poland, Department of General and Colorectal Surgery, e-mail: pgalbfach@wp.pl

Postcholecystectomy syndrome (PCS) is a complex of symptoms from gastrointestinal tract that could develop and maintain after cholecystectomy. PCS usually consists of: abdominal pain or colic, dyspepsia, constipation or diarrhoea, nausea, bloating, fatty food intolerance. Regarding PSC as disease entity is still a point of many controversies.
The aim of the study was to estimate the prevalence of PCS in patients after cholecystectomy performed in Department of General and Colorectal Surgery of Medical University in Lodz.
Material and methods. From the cohort of 243 patients (pts) operated on due to symptomatic cholecystitis the group of 150 pts was surveyed. We included 86 pts who answered the questionnaire. The prevalence of PCS and intensity of symptoms were measured with the use of modified Gastrointestinal Symptoms Rating Scale (GSRS) - only 6 complaints commonly connected with pathology of biliary system were chosen (abdominal pain, rebounding, constipation, urgent diarrhea, nausea, bloating).
Results. After cholecystectomy gastric complains were revealed in 32 pts (37.2%). In a group of 12 pts (13.9%) symptoms were noted at the same level of intense. However in 20 pts (23.25%) either more intense or appeared as brand new manifestation. Excessive amount of intestinal gases (93.75%) and bloating (87.5%) were the most common symptoms unlike abdominal pain, heartburn and diarrhea.
Conclusions. Gastric symptoms of PCS occur in one third of pts after elective cholecystectomies. Complete PCS develops after 3 months postoperatively what is likely connected with the change of diet. Excessive amount of intestinal gases, bloating, abdominal pain and diarrhea were the most common symptoms. The most intense complaint is persistent abdominal pain likely indicating comorbidities.

Key words: postcholecystectomy syndrome, gastric complaints

226

Zaburzenia uwagi utrzymujące się u chorych na przewlekłe zapalenie wątroby typu C po zakończeniu leczenia pegylowanym interferonem alfa i rybawiryną

Pawełczyk T.1, Białkowska J.2, Jabłkowski M.2, Pawełczyk A.3, Strzelecki D.1, Rabe-Jabłońska J.1, Dworniak D.2
Uniwersytet Medyczny w Łodzi: 1Klinika Zaburzeń Afektywnych i Psychotycznych, e-mail: tpawelczyk@csk.umed.lodz.pl; 2Klinika Chorób Zakaźnych; 3SPZOZ PALMA w Łodzi

Celem pracy było porównanie sprawności procesów uwagi u chorych na przewlekłe zapalenie wątroby (pzw) typu C w zależności od rodzaju stosowanego peg-interferonu oraz ocena ustępowania zaburzeń procesów uwagi osiem tygodni po zakończeniu leczenia pegylowanym interferonem alfa i rybawiryną (peg-IFN alfa/RBW).
Materiał i metody. Do badania zakwalifikowano 26 chorych na przewlekłe zapalenie wątroby typu C, leczonych preparatami peg-IFN alfa2a (n = 18) albo 2b (n = 8) oraz rybawiryną w dawkach zaleconych przez producentów. Pacjentów trzykrotnie poddano ocenie sprawności procesów uwagi: przed rozpoczęciem badania (t = 0), 12 tygodni po rozpoczęciu leczenia peg-IFN alfa/RBW ( t = 1) oraz 8 tygodni po zakończeniu leczenia pegylowanym interferonem alfa i rybawiryną (t = 2). Do oceny uwagi wykorzystano test badania uwagi d2 Brickenkampa. Porównano sprawność procesów uwagi w grupach leczonych różnymi odmianami peg-IFN alfa.
Wyniki. Nie obserwowano istotnych różnic w większości wyników uzyskanych w teście badania uwagi d2 w grupach wyróżnionych ze względu na rodzaj stosowanego peg-IFN alfa w poszczególnych punktach czasowych. W t = 2, tj. po zakończeniu leczenia peg-IFN alfa/RBW, obserwowano istotne pogorszenie dokładności pracy, jej tempa oraz zdolności koncentracji w porównaniu z czasem przed rozpoczęciem leczenia. Sprawność procesów uwagi po zakończeniu terapii łączonej IFN alfa/RBW ulegała dalszemu i istotnemu pogorszeniu w porównaniu z t = 1.
Wnioski. Leczenie przewlekłego zapalenia wątroby typu C peg-IFN alfa/RBW wiąże się z upośledzeniem sprawności procesów uwagi, które nie ulegają normalizacji 8 tygodni po zakończeniu terapii i mogą być następstwem utrwalonej dysfunkcji w przedniej części zakrętu obręczy lub grzbietowo-bocznej kory przedczołowej. Peg-IFN alfa2a i 2b nie różnią się istotnie ze względu na wpływ na procesy uwagi.

Słowa kluczowe: przewlekłe zapalenie wątroby typu C, pegylowany interferon alfa, rybawiryna, objawy niepożądane, zaburzenia poznawcze

Attention abnormalities in patients with chronic hepatitis C after pegylated interferon alpha and ribavirin treatment

Pawełczyk T.1, Białkowska J.2, Jabłkowski M.2, Pawełczyk A.3, Strzelecki D.1, Rabe-Jabłońska J.1, Dworniak D.2
Medical University of Łódź, Poland: 1Department of Affective and Psychotic Disorders, e-mail: tpawelczyk@csk.umed.lodz.pl; 2Department of Infectious Diseases; 3Out-patient Psychiatric Clinic in Łódź, Poland

The aim of the study was to (a) describe the influence of peg-IFN alpha 2a and 2b on attention processes and (b) to assess whether attention abnormalities induced by peg-IFN alpha/RBW resolve 8 weeks after treatment discontinuation in chronic hepatitis C patients.
Material and methods. 26 chronic hepatitis C patients treated with peg-IFN alpha2a (n = 18) or 2b (n = 8) and RBV were enrolled in the study. Attention processes were tested three times: before the beginning (t = 0), after 12 weeks of medication (t = 1) and 8 weeks after treatment discontinuation (t = 2). Attention was assessed with Brickenkamp d2 test and the results were compared in groups of patients treated with different kinds of peg-IFN alpha.
Results. The two kinds of peg-IFN alpha did not differ significantly regarding the influence on attention processes. 8 weeks after treatment discontinuation (t = 2) there was observed a significant decrease all aspects of attention measured by d2 test, i.e. work accuracy, speed of processing and ability to focus attention comparing with t = 0 and t = 1.
Conclusions. Peg-IFN alpha/RBW therapy is connected with a decrease in attention processes performance and the two kinds of peg-interferon alpha (2a and 2b) may exert a similar influence. Attention dysfunction did not resolve 8 weeks after treatment discontinuation and may be the irreversible effect of the dorso-lateral prefrontal cortex or anterior cingulate cortex damage.

Key words: chronic hepatitis C, pegylated interferon alpha, ribavirin, adverse reactions, cognitive disorders

230

Jakość głosu i mowy u chorych po całkowitym usunięciu krtani, rehabilitowanych chirurgicznie z zastosowaniem protez głosowych drugiej generacji

Kosztyła-Hojna B., Rogowski M., Łuczaj J., Kasperuk J.
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Klinika Otolaryngologii, e-mail: otol@umwb.edu.pl

Rehabilitacja głosu z zastosowaniem protez głosowych jest jedną z metod chirurgicznej rehabilitacji chorych po całkowitym usunięciu krtani.
Celem pracy było porównanie jakości głosu i mowy przetokowej z zastosowaniem protez głosowych drugiej generacji z głosem i mową przełykową osób rehabilitowanych metodą wokalistyczną.
Materiał i metody. Badaniem objęto grupę 37 pacjentów z wytworzoną mową przetokową (grupa I). Uzyskane wyniki porównano z 15-osobową grupą chorych, zbliżoną pod względem płci i wieku (grupa II), z wytworzoną mową przełykową. W ocenie jakości głosu zastosowano metody subiektywne i obiektywne. Przeprowadzono również analizę akustyczną mowy przetokowej i przełykowej. Do analizy akustycznej wykorzystano Program IRIS Medicom. Analizowano wartości Fo oraz parametry Jitter, Shimmer i HNR.
Wyniki. U wszystkich badanych pacjentów z wytworzoną mową przetokową stwierdzono stałą gotowość do mowy, co pozwoliło na sprawną komunikację słowną z otoczeniem. Średnie wartości uzyskane w teście wyrazistości kwalifikowały ten rodzaj fonacji jako mowę dobrą, a nawet bardzo dobrą. Zapis formantowy w spektrografii wąskopasmowej wskazywał na względnie fizjologiczną artykulację ponadkrtaniową, warunkującą dobrą zrozumiałość mowy. W ocenie subiektywnej mowa przetokowa była średnio głośna, dźwięczna i matowa. Powstawała w sposób swobodny, rzadziej party. Istnienie patologicznej fonacji potwierdzały niektóre parametry oceny akustycznej głosu, takie jak Jitter, Shimmer, HNR oraz Fo.
Wniosek. Wyniki badań potwierdzają lepszą jakość głosu i mowy u chorych rehabilitowanych chirurgicznie z wykorzystaniem protez głosowych drugiej generacji w porównaniu z głosem i mową przełykową, będącą wynikiem naturalnej rehabilitacji.

Słowa kluczowe: rehabilitacja głosu z zastosowaniem protez, całkowita laryngektomia, rehabilitacja głosu

The voice and speech quality in laryngectomy patients rehabilitated with second generation voice prosthesis

Kosztyła-Hojna B., Rogowski M., Łuczaj J., Kasperuk J.
Medical University of Białystok, Poland, Department of Otolaryngology, e-mail: otol@umwb.edu.pl

Voice rehabilitation with the application of voice prostheses is a method of choice in surgical rehabilitation of patients following total laryngectomy.
The aim of the study was to compare voice quality and fistula speech with use of second generation voice prostheses to voice and esophageal speech in patients rehabilitated with vocal method.
Material and methods. The following study comprised 37 patients with fistula speech (group I). The assessment of voice quality included subjective and objective examination and acoustic analysis of fistula speech and aesophageal. Examination results were compared with data obtained in 15 patients with oesophageal voice of similar age and gender composition (group II). The acoustic analysis was performed using IRIS Medicom software. Fo values and Jitter, Shimmer, HNR parameters were analysed.
Results. All examined patients with fistula speech demonstrated a permanent capacity of speaking, which enabled efficient verbal communication. Average values obtained during 'perception test' located this type of phonation between good and very good speech. Formant recordings in narrow-band spectrographs indicated relatively normal supraglottal articulation which is a factor conditioning good speech comprehension. During subjective assessment, fistula voice and speech were moderately loud, dull, hoarse, uttered in unrestrained, breathed way rather than being forced. Persistence of the pathologic phonation was confirmed by acoustic voice evaluation parameters (Jitter, Shimmer, HNR and Fo).
Conclusion. Examination findings confirm better voice quality obtained in rehabilitation with second generation voice prostheses as compared to oesophageal voice and speech resulting from natural rehabilitation process.

Key words: prosthetic voice rehabilitation, total laryngectomy, vocal rehabilitation

Analiza występowania zaburzeń jakości głosu u pracowników dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Kosztyła-Hojna B.1, Citko D.2, Milewska A.2, Rogowski M.1
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku: 1Klinika Otolaryngologii, e-mail: otol@umwb.edu.pl; 2Zakład Statystyki i Informatyki Medycznej

Zaburzenia głosu stanowią istotny problem zdrowotny nauczycieli. Odczuwa je ponad 80% polskich dydaktyków, a u 40% z nich stwierdzono patologię potwierdzoną badaniem foniatrycznym. Przewlekłe schorzenia narządu głosu zajmują pierwsze miejsce wśród chorób zawodowych diagnozowanych w Polsce.
Celem pracy była analiza zachorowalności na przewlekłe schorzenia narządu głosu pracowników naukowo-dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku oraz próba oceny ich stanu wiedzy o higienie i prawidłowej emisji głosu.
Materiał i metoda. Grupę 434 pracowników naukowo-dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku poddano badaniom ankietowym.
Wyniki. Nasilona męczliwość głosu i jego zaniki były najczęściej następstwem ponaddwudziestoletniej pracy głosem. Dysfonie zawodowe występowały częściej u kobiet, mimo że nie bagatelizowały one pierwszych objawów choroby i zasięgały porad specjalistów. Nieprzestrzeganie zaleceń profilaktycznych, niechęć do leczenia oraz lekceważenie pierwszych symptomów choroby były najczęstszą przyczyną dysfonii zawodowych.
Wniosek. Praca głosem w sprzyjających warunkach oraz prowadzenie szkoleń z zakresu higieny i emisji głosu warunkują jego wydolność u pracowników dydaktycznych.

Słowa kluczowe: jakość głosu, diagnostyka dysfonii, zawodowe zaburzenia głosu

Analysis of voice disorders among university teachers at Medical University of Białystok

Kosztyła-Hojna B.1, Citko D.2, Milewska A.2, Rogowski M.1
Medical University of Białystok, Poland: 1Department of Otolaryngology, e-mail: otol@umwb.edu.pl; 2Department of Statistics and Medical Informatics

Voice disorders constitute a serious health problem for teachers. More than 80% of them experience voice disorders and still among those 40% suffer from pathological phoniatric changes confirmed by phoniatric examination. Chronic disorders resulting from vocal abuse and misuse are the most frequent among occupational diseases diagnosed in Poland.
The aims of the study was to investigate the chronic voice disorders among the teaching community of Medical University of Białystok and to examine its awareness of voice hygiene and proper vocal techniques.
Material and method. The research was based on a survey of 434 university teachers from Medical University of Białystok.
Results. Increased voice fatigue and voice loss were most often the consequence of prolonged voice use (over 20 years). Occupational voice disorders were more frequent in females, even though they did not ignore initial symptoms and consulted specialists.
Disregard for prevention, reluctance to undergo treatment, and negligence of the first symptoms of disease are the most common cause of occupational voice disorders.
Conclusion. Working in a voice-friendly environment, organizing trainings devoted to voice hygiene and vocal techniques are in favor of enhancing the voice function of university teachers.

Key words: voice quality, diagnosis of dysphonia, occupational voice disorders

240

Wpływ sposobu preparowania trzustki na wyniki izolacji wysp trzustkowych szczura

Pokrywczyńska M., Drewa T., Cieślak Ż.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Katedra Biologii Medycznej, Zakład Inżynierii Tkankowej, e-mail: marthapok@interia.pl

Przeszczep wysp trzustkowych jest metodą leczenia cukrzycy typu I. Na wyniki przeszczepiania wpływa wiele czynników, wśród których istotne znaczenie ma stan czynnościowy oraz liczba wyizolowanych wysp.
Celem pracy była ocena wpływu sposobu preparowania trzustki na wyniki izolacji wysp trzustkowych szczura.
Materiał i metody. Materiał do badań stanowiło sześć trzustek szczura rasy Lewis. Trzustkę nastrzykiwano przez przewód żółciowo-trzustkowy roztworem kolagenazy P (Sigma) o stężeniu 1 mg/ml, a następnie wycinano. Po czym dzielono ją na mniejsze fragmenty i trawiono w roztworze kolagenazy P przez 15-20 minut. Aktywność enzymu trawiennego zahamowywano przez dodanie medium rozcieńczającego. W celu oddzielenia wysp trzustkowych od komórek tkanki egzokrynnej heterogenną zawiesinę komórek wirowano w nieciągłym gradiencie gęstości Gradisolu. Wyspy trzustkowe zbierano z warstw gradientów, po czym obliczano wskaźnik równoważności wysp trzustkowych. Czystość wysp oceniano szacunkowo przez określenie stosunku procentowego ich liczby na tle komórek tkanki egzokrynnej. Żywotność wysp trzustkowych oceniano metodą barwienia jodkiem propidyny oraz dwuoctanem fluoresceiny. Wykonano dokumentację fotograficzną.
Wyniki. Największą liczbę wysp trzustkowych o prawidłowej morfologii oraz największej żywotności uzyskano w przypadku, gdy trzustki zostały wycięte prawidłowo (izolacja nr 3 i 4).
Wniosek. Sposób preparowania trzustki wpływa na wyniki izolacji wysp trzustkowych szczura.

Słowa kluczowe: cukrzyca, wysepki trzustkowe, izolacja

Islet isolation outcome is influenced by pancreas preparation method

Pokrywczyńska M., Drewa T., Cieślak Ż.
Nicolaus Copernicus University of Toruń, Collegium Medicum in Bydgoszcz, Poland, Chair of Medical Biology, Department of Tissue Engineering, e-mail: marthapok@interia.pl

Pancreatic islet transplantation is a treatment method for type I diabetes. Its outcome is influenced by numerous factors, islet quantity and function being important ones of them.
The aim of this study was to estimate the influence of pancreas preparation method on the outcome of islet isolation in rat.
Material and methods. 6 pancreata harvested from Lewis rats were used in this research. Pancreatic duct was cannulated and pancreas was injected with 1 mg/ml collagenase P solution (Sigma) and then excised. After cutting into smaller fragments, it was digested in collagenase P solution for 15-20 min. Enzyme activity was then stopped by adding dilution medium. Heterogenous cell suspension was centrifuged in density gradient (Gradisol) to isolate islets. Pancreatic islets were collected and islet equivalent was calculated. Islet purity degree was estimated as islet cells to all cells, including exocrine, ratio. Islet viability was estimated using propidium iodide and fluorescein diacetate staining. Photographic documentation was made.
Results. Proper islet morphology, highest number and viability was obtained when pancreas was excised properly (isolation 3 and 4).
Conclusion. Pancreas preparation method is one of which influences on islet isolation outcome.

Key words: diabetes, islets, isolation

244

Zaniechanie radykalnego leczenia raka piersi - spostrzeżenia własne

Pietrzyńska T.1, Podwińska E.2, Ziółko E.3, Turek S.4, Adamkiewicz K.5, Mazur J.4
1Szpital Miejski nr 1 w Będzinie, Oddział Opieki Paliatywnej, e-mail: tpietrzyńska@poczta.onet.pl; Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach: 2Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii w Zabrzu, Oddział Kliniczny Anestezjologii i Intensywnej Terapii w Bytomiu; 3Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych w Bytomiu; 4Katedra i Oddział Kliniczny Chirurgii Ogólnej w Bytomiu; 5Oddział Anestezjologii Szpitala Specjalistycznego nr 2 w Bytomiu

Rak piersi należy obecnie do najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet w Polsce. Częstość zachorowania zwiększa się po 35. roku życia. Wysoki wskaźnik utrzymuje się do późnego wieku. Począwszy od lat 80. ubiegłego stulecia, rak piersi stanowi pierwszą co do częstości przyczynę zgonów kobiet w wieku między 40. a 59. rokiem życia. Jego leczenie polega obecnie na skojarzonym stosowaniu metod chirurgicznych, chemioterapii, radioterapii i hormonoterapii. Zarówno leczenie przyczynowe, jak i paliatywne niesie za sobą ryzyko powikłań. Część chorych nie wyraża zgody na proponowane postępowanie medyczne. Celem pracy była próba wskazania złożoności problemu radykalnego leczenia nowotworów na przykładzie chorych na raka piersi.

Słowa kluczowe: rak piersi, leczenie radykalne, zaniechanie leczenia

Abandoning of breast cancer radical treatment - own observations

Pietrzyńska T.1, Podwińska E.2, Ziółko E.3, Turek S.4, Adamkiewicz K.5, Mazur J.4
1Department of Palliative Care of the Hospital Provincial No 1 in Będzin, Poland, e-mail: tpietrzyńska@poczta.onet.pl; Silesian Medical University of Katowice, Poland: 2Department of Anaesthesiology et Intensive Care in Zabrze; 3Department and Hospital Ward of Internal Disease in Bytom; 4Department of Surgery in Bytom; 5Department of Anaesthesiology of the Hospital No 2 in Bytom

Breast cancer is currently one of the most frequent cancers women in Poland suffer from. Incidence increases after 35 years of age and this rate remains high until the old age. Since the 1980s breast cancer has been the most frequent reason for deaths of women between 40 and 59 years of age. Breast cancer treatment is based on combination of surgical methods, the hormone therapy, chemiotherapy and radiotherapy. However treating the cause and palliative treatment may result in complications. Some patients do not give their consent to suggested medical treatment. The aim of this work is an attempt to stress complexity of breast cancer radical treatment, with patients suffering from breast cancer as an example.

Key words: breast cancer, radical treatment, abandoning of treatment

Hiponatremia w zespole nieadekwatnego wydzielania hormonu antydiuretycznego - opis przypadków

Cabaj-Wiater I., Jakubowska I.
Szpital Wojewódzki w Białymstoku, I Oddział Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii, e-mail: malgos78@interia.pl

Zespół nieadekwatnego wydzielania hormonu antydiuretycznego (SIADH) jest rzadką chorobą, która charakteryzuje się przede wszystkim hiponatremią oraz wydalaniem hipertonicznego moczu. Istnieje wiele dobrze poznanych przyczyn występowania tego zespołu, do których zalicza się m.in. nowotwory, zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, choroby płuc oraz stosowane leki. Podczas diagnostyki różnicowej tego zespołu należy uwzględnić przede wszystkim niewydolność nerek, niedoczynność kory nadnerczy i tarczycy czy też występowanie tzw. hiponatremii rzekomej oraz inne możliwe przyczyny zmniejszenia stężenia sodu w surowicy.

Słowa kluczowe: hiponatremia, zespół SIADH

Hyponatremia in Syndrome of Inappropiate Antidiuretic Hormone Secretion - cases report

Cabaj-Wiater I., Jakubowska I.
Provincial Hospital in Białystok, Poland, I Word of Internal Diseases, Endocrynology and Diabetology, e-mail: malgos78@interia.pl

Syndrome of Inappropriate Antidiuretic Hormone Secretion (SIADH) is a rare disease characterized by hyponatremia and hyperosmolality of urine. There are well known causes of this syndrome, such as neoplasmatic processes, different disorder of central nervous system, lung diseases and side effects various drugs. In differential diagnosis of this syndrome we ought to consider renal failure, adrenocortical deficiency (Addison’s disease), hypothyroidism, different forms of hyponatremia as well as pseudohyponatremia.

Key words: hyponatremia, syndrom SIADH

250

Słowa kluczowe: głos, rehabilitacja głosu, dysfonia porażenna, analiza głosu

Rehabilitation of voice at paralytic dysphonia - case report

Kosztyła-Hojna B., Kasperuk J., Rogowski M., Ryćko P.
Medical University of Białystok, Poland, Department of Otolaryngology, e-mail: otol@umwb.edu.pl

Paralytic dysphonia is a voice disorder created as a result of neurogenic injury of the neuromuscular larynx organ, owing to the laryngeal nerves paralysis or paresis. It is of the most serious voice producing larynx organ lesions.
The paper presents the case of 53-year-old patient with a total neurogenic traumatic left vocal cord paralysis.
The usefulness of an early phoniatric and logopedic rehabilitation by means of breathing and kinetic exercises, mechanotherapy and a vocalistic and phonetic method in order to obtain the improvement of the quality of voice in paralytic dysphonia was analysed.
The complex subjective and objective foniatric assessment of the voice quality before and after the rehabilitation indicated the usefulness of applied methods and the improvement of all parameters of the voice quality in the analyzed case.

Key words: voice, voice rehabilitation, paralytic dysphonia, voice analysis

254

Słowa kluczowe: Borelioza z Lyme, neuroborelioza, boreliozowe zapalenie stawów, reinfekcja, opis przypadku

Re-infection with Borrelia burgdorferi s.l. in a patient with a history of neuroborreliosis - case report

Grygorczuk S., Pancewicz S., Zajkowska J., Kondrusik M., Świerzbińska R., Moniuszko A., Pawlak-Zalewska W.
Medical University of Białystok, Poland, Department of the Infectious Diseases and Neuroinfections, e-mail: neuroin@amb.edu.pl

Reinfection with Borrelia burgdorferi s.l., which is likely in highly exposed persons, has not been described in Poland so far.
Symptoms of Lyme arthritis, preceded by typical skin lesion (erythema migrans) appeared in 46 years old women 5 years after successful treatment of borrelial meningitis. Re-appearance of symptoms of Lyme borreliosis following localized skin lesion, after a long asymptomatic period, as well as accompanying increase in specific antibodies, point to reinfection with Borrelia burgdorferi sensu lato. Different localization of systemic symptoms during two episodes of Lyme disease suggests infection with distinct genospecies of B. burgdorferi s.l.
This case confirms risk of recurrent infections with different B. burgdorferi s.l. genospecies in inhabitants of highly endemic areas in the north-east of Poland, which may pose necessity of repeated antibiotic treatment.

Key words: Lyme borreliosis, neuroborreliosis, Lyme arthritis, reinfection, case report

Reinfekcja w boreliozie z Lyme

Grygorczuk S., Pancewicz S., Zajkowska J., Kondrusik M., Świerzbińska R., Moniuszko A., Pawlak-Zalewska W.
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji, e-mail: neuroin@amb.edu.pl

Reinfekcja Borrelia burgdorferi sensu lato często występuje u osób narażonych na ukłucia przez kleszcze na terenach endemicznych. W większości opisanych przypadków miała postać nawracających epizodów rumienia wędrującego. W jednym reinfekcja przebiegała z objawami narządowymi, w tym z zapaleniem stawów oraz zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych. Różnicowanie reinfekcji od nawrotu lub przewlekłych następstw pierwotnego zakażenia jest możliwe na podstawie danych epidemiologicznych, przebiegu klinicznego choroby oraz interpretacji wyników badań serologicznych. Jej rozpoznanie stanowi wskazanie do antybiotykoterapii.

Słowa kluczowe: borelioza z Lyme, rumień wędrujący, choroby odkleszczowe, reinfekcja

Reinfection in Lyme borreliosis

Grygorczuk S., Pancewicz S., Zajkowska J., Kondrusik M., Świerzbińska R., Moniuszko A., Pawlak-Zalewska W.
Medical University of Białystok, Poland, Department of the Infectious Diseases and Neuroinfections, e-mail: neuroin@amb.edu.pl

Persons exposed to tick bites in endemic areas of Lyme borreliosis are at high risk of repeated infections with Borrelia burgdorferi s.l. Typically, recurrent episodes of Lyme borreliosis present as erythema migrans, but systemic manifestations, like borrelial arthritis and meningitis, have been described. Differentiating reinfection from relapse or chronic sequelae of primary infection should be possible on the basis of epidemiological data, clinical course and careful interpretation of serologic tests results. In case of reinfection, antibiotic treatment should be administered.

Key words: Lyme borreliosis, erythema migrans, tick-borne diseases, reinfection

260

Rola endotoksyn w patomechanizmie sepsy

Rusiecka-Ziółkowska J.1, Walszewska M.2, Stekla J.2, Szponar B.3
1Akademia Medyczna we Wrocławiu, Katedra i Zakład Mikrobiologii, e-mail: joda@mbio.am.wroc.pl; 2Studenckie Koło Naukowe przy Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN; 3Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN, Zakład Immunologii Chorób Zakaźnych, Laboratorium Mikrobiologii Lekarskiej

Zakażenia szpitalne wywoływane przez bakterie Gram-ujemne, w tym Acinetobacter baumannii i Pseudomonas aeruginosa, charakteryzują się ciężkim przebiegiem i stosunkowo dużym odsetkiem występowania sepsy. Patomechanizm zakażenia krwi wiąże się z aktywacją i uwalnianiem z komórek bakteryjnych endotoksyny, makrocząsteczki zaangażowanej w uruchomienie procesu gwałtownego uwalniania cytokin, odpowiedzialnych za poważne uszkodzenie tkanek i narządów. W eksperymentalnych terapiach sepsy brane są pod uwagę czynniki wiążące i neutralizujące endotoksynę w organizmie.

Słowa kluczowe: sepsa, zakażenia szpitalne, endotoksyna, Acinetobacter baumannii, Pseudomonas aeruginosa

Role of endotoxin in pathomechanism of sepsis

Rusiecka-Ziółkowska J.1, Walszewska M.2, Stekla J.2, Szponar B.3
1Medical University of Wrocław, Poland, Department of Microbiology, e-mail: joda@mbio.am.wroc.pl; 2Students' Scientific Group, Institute of Immunology and Experimental Therapy, Polish Academy fo Sciences; 3Department of Immunology of Infectious Diseases, Laboratory of Medical Microbiology, Institute of Immunology and Experimental Therapy, Polish Academy of Sciences

The nosocomial infections caused by Gram-negative bacteria, in this number Acinetobacter baumannii and Pseudomonas aeruginosa, have severe course and relatively high prevalence of sepsis cases. Pathomechanism of sepsis is related to activation and release of bacterial endotoxin, which is a macromolecule engaged in initiation of cytokine cascade. These mediators are responsible for heavy tissues and organs devastation. Factors that bind and neutralize endotoxin in organism are promising candidates for experimental therapy of sepsis.

Key words: sepsis, nosocomial infections, endotoxin, Acinetobacter baumannii, Pseudomonas aeruginosa

266

Enzymy antyoksydacyjne - budowa, właściwości, funkcje

Gałecka E.1, Jacewicz R.2, Mrowicka M.1, Florkowski A.3, Gałecki P.3
Uniwersytet Medyczny w Łodzi: 1Zakład Chemii i Biochemii Klinicznej, e-mail: galeckaela@wp.pl; 2Zakład Medycyny Sądowej; 3Klinika Psychiatrii Dorosłych

Komórki organizmu człowieka w warunkach fizjologicznych wytwarzają niewielkie ilości reaktywnych form tlenu (RFT). Cząsteczki te uczestniczą w wielu procesach komórkowych. Nadmierna jednak ich ilość jest powodem wystąpienia stresu oksydacyjnego, między innymi pod postacią uszkodzeń takich makromolekuł, jak lipidy, białka i kwasy nukleinowe. Aby zapobiec uszkodzeniom powodowanym przez RFT, w organizmie człowieka jest wiele substancji zdolnych do usuwania tych cząsteczek. Do związków tych należą antyoksydanty nieenzymatyczne oraz enzymy antyoksydacyjne, takie jak: dysmutazy ponadtlenkowe (SOD), katalaza (CAT), peroksydazy glutationowe (GPx), reduktaza glutationowa (GR) i S-transferazy glutationowe. W pracy przedstawiono syntetyczną informację o budowie, właściwościach i funkcjach tych enzymów w komórkach organizmu człowieka.

Słowa kluczowe: enzymy antyoksydacyjne, dysmutaza, katalaza, peroksydaza

Antioxidative enzymes - structure, properties, functions

Gałecka E.1, Jacewicz R.2, Mrowicka M.1, Florkowski A.3, Gałecki P.3
Medical University of Łódź, Poland: 1Department of Chemistry and Clinical Biochemistry, e-mail: galeckaela@wp.pl; 2Department of Forensic Medicine; 3Department of Adults Psychiatry

In physiological condition mammalian cells produce a small amount of reactive oxygen species (ROS) which influence biological processes. At high concentration ROS are the mediator of damage to lipids, protein and nucleic acids. Exposure to free radicals has led organisms to develop series of defense mechanism that can protect against oxidative stress.
The defense mechanism is represented by non-enzymatic antioxidants and enzymatic antioxidants that are mainly represented by: superoxide dismutases (SOD), catalase (CAT) and, glutathione peroxidases (GPx), glutathione reductase (GR). This article presents short review about structure, properties and functions of the above enzymes in living cells.

Key words: antioxidant enzymes, dismutase, catalase, peroxidase

269

Wybrane substancje nieenzymatyczne uczestniczące w procesie obrony przed nadmiernym wytwarzaniem wolnych rodników

Gałecka E.1, Mrowicka M.1, Malinowska K.1, Gałecki P.2
Uniwersytet Medyczny w Łodzi: 1Zakład Chemii i Biochemii Klinicznej, e-mail: galeckaela@wp.pl; 2Klinika Psychiatrii Dorosłych

Wolne rodniki to istotne elementy uczestniczące w prawidłowym przebiegu wielu procesów zachodzących w komórkach i tkankach człowieka, zarówno w środowisku lipofilowym, jak i hydrofobowym. Aby nadmierne stężenie wolnych rodników i ich nierodnikowych pochodnych nie stanowiło zagrożenia dla organizmu, istnieją substancje działające jako związki antyoksydacyjne, stanowiące ochronę przed uszkodzeniami lipidów, białek i innych cząsteczek przez wolne rodniki.
Wśród związków o właściwościach antyoksydacyjnych wyróżnia się enzymy i substancje nieenzymatyczne. Istotne elementy enzymatycznej obrony antyoksydacyjnej stanowią: dysmutazy ponadtlenkowe (SOD), katalaza (CAT), peroksydazy glutationowe (GPx) oraz reduktaza glutationowa (GR).
Rolę nieenzymatycznych antyoksydantów odgrywają między innymi: glutation (GSH), tioredoksyna (Trx) oraz witaminy A, E i C. Zdolność do usuwania wolnych rodników przypisywana jest także melatoninie, flawonoidom, metalom śladowym oraz białkom, takim jak albuminia, ceruloplazmina czy metalotioneinom.
W pracy omówiono związki antyoksydacyjne o charakterze nieenzymatycznym, takie jak glutation, wybrane witaminy, melatonina, pierwiastki śladowe, związki polifenolowe oraz białka nieenzymatyczne.

Słowa kluczowe: wolne rodniki, antyoksydanty nieenzymatyczne

Chosen non-enzymatic substances that participate in a protection against overproduction of free radicals

Gałecka E.1, Mrowicka M.1, Malinowska K.1, Gałecki P.2
Medical University of Łódź, Poland: 1Department of Chemistry and Clinical Biochemistry, e-mail: galeckaela@wp.pl; 2Department of Adult Psychiatry

Free radicals are substantial elements that take part in proper function of metabolic pathways of human cells and tissues in hydrophobic as well as in hydrophilic environment.
Nevertheless overproduction of above molecules causes oxidative stress, a process which is very harmful for lipids, proteins, and others molecules what reduces their normal function.
To protect against adverse effects of free radicals and theirs derivatives to human body there is a group of antioxidants divided into enzymatic and non-enzymatic substances.
Enzymatic antioxidants are represented mainly by enzymes such as: copper-zinc superoxide dismutase (CuZnSOD), catalase (CAT), glutathione peroxidase (GPx) and glutathione reductase (GR).
Glutathione (GSH), thioredoxin (Trx), vitamins, melatonin, polyphenols, trace elements, albumin, and others function as non-enzymatic free radicals scavengers.
This work in a brief way describes properties of chosen representants of non-enzymatic antioxidant system.

Key words: free radicals, non-enzymatic antioxidants

273

Wpływ alkoholu na mechanizmy regulacyjne metabolizmu żelaza

Cylwik B., Chrostek L., Szmitkowski M.
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Zakład Diagnostyki Biochemicznej, e-mail: cylwikb@amb.edu.pl

Przewlekłe spożywanie alkoholu zwiększa zasoby żelaza ustrojowego. U chorych na alkoholową chorobę wątroby często obserwuje się nadmiar żelaza w organizmie. Mechanizmy jego kumulacji są niejasne. W ciągu ostatnich lat poznano wiele nowych białek biorących udział w regulacji metabolizmu żelaza, dzięki którym wyjaśniono niektóre procesy związane z nadmierną kumulacją żelaza w przypadku alkoholowej choroby wątroby. W pracy przedstawiono wpływ alkoholu na ekspresję hepcydyny, która jest kluczowym hormonem regulującym przemianę żelaza. Hepcydyna wpływa na jego metabolizm przez hamowanie absorpcji żelaza jelitowego oraz uwalnianie go z makrofagów. Wykazano, że alkohol ogranicza ekspresję hepcydyny w wątrobie na zasadzie tzw. zjawiska down regulation, powodując pobudzenie ekspresji białek transportujących żelazo, DMT1 i ferroportyny w dwunastnicy. Stres oksydacyjny wywołany etanolem zmniejsza aktywność czynnika transkrypcyjnego C/EBP alfa oraz transkrypcję hepcydyny w wątrobie. Deregulacja syntezy hormonu może być jedną z przyczyn występowania nadmiaru żelaza w organizmie w czasie przewlekłego spożywania alkoholu.

Słowa kluczowe: konsumpcja alkoholu, regulacja metabolizmu żelaza, hepcydyna

The effect of alcohol on the regulation of iron metabolism

Cylwik B., Chrostek L., Szmitkowski M.
Medical University of Białystok, Poland, Department of Biochemical Diagnostics, e-mail: cylwikb@amb.edu.pl

Chronic alcohol consumption increases body iron stores. Patients with alcoholic liver disease frequently exhibit iron overload, but mechanisms of its accumulation remain unclear. Many novel iron-regulatory proteins have been identified for several last years, which have improved understanding the underlying some mechanisms of iron overload in alcoholic liver disease. In this paper, the effect of alcohol on hepcidin expression which is a key hormone in the regulation of iron metabolism has been given. Hepcidin regulates of iron metabolism by inhibiting intestinal iron absorption and the release of iron from macrophages. Alcohol was found to down-regulate hepcidin expression in the liver leading to elevated expression of the iron transporter proteins, DMT1 and ferroportin in the duodenum. Ethanol-mediated oxidative stress inhibits C/EBP alpha DNA-binding activity and down-regulates hepcidin transcription in the liver. Deregulation of the hormone synthesis may be one of the causes of iron overload during chronic alcohol consumption.

Key words: alcohol consumption, regulation of iron metabolism, hepcidin

276

Udział dehydrogenaz w metabolizmie retinolu

Orywal K., Jelski W., Szmitkowski M.
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Zakład Diagnostyki Biochemicznej, e-mail: orywalk@umwb.edu.pl

Retinol jest związkiem istotnym zarówno dla wzrostu i różnicowania komórek, jak i utrzymania prawidłowych funkcji nabłonka oraz procesu widzenia. Metabolizm retinolu jest regulowany przez kilka grup enzymów, kontrolujących jego przemianę w aktywne formy aldehydu i kwasu retinowego. Enzymami uczestniczącymi w pierwszym etapie metabolizmu retinolu są dehydrogenaza alkoholowa (ADH) oraz krótkołańcuchowe dehydrogenazy (reduktazy) (SDR), katalizujące oksydację retinolu do retinaldehydu. Głównymi izoenzymami ADH biorącymi udział w tej reakcji są ADH I i IV. Kolejnym etapem jest konwersja retinaldehydu do kwasu retinowego pod wpływem dehydrogenazy aldehydowej (ALDH).

Słowa kluczowe: retinol, dehydrogenaza alkoholowa, krótkołańcuchowa dehydrogenaza (reduktaza), dehydrogenaza aldehydowa

The participation of dehydrogenases in retinol metabolism

Orywal K., Jelski W., Szmitkowski M.
Medical University of Białystok, Poland, Department of Biochemical Diagnostics, e-mail: orywalk@umwb.edu.pl

Retinoids are essential in cell growth and development as well as for maintenance of normal function of epithelia and vision. The metabolism of retinol is regulated by a few group of enzymes that control conversion of retinol to active retinoid aldehydes and retinoic acid. The enzymes involved in the first step of retinol metabolism belong to the alcohol dehydrogenase (ADH) and short-chain dehydrogenase (reductase) (SDR), which catalyze oxidation of retinol to retinaldehyde. The main izoenzymes of ADH that have been proposed to participate in this reaction are ADH I and IV. The next step in metabolism of retinol is conversion of retinaldehyde to retinoic acid by acting of aldehyde dehydrogenase (ALDH).

Key words: retinol, alcohol dehydrogenase, short-chain dehydrogenase (reductase), aldehyde dehydrogenase

Chemoprewencja raka płaskonabłonkowego przełyku - badania kliniczne

Szumiło J.
Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej, e-mail: jszumilo@wp.pl

Rak płaskonabłonkowy przełyku jest uznawany za jeden z najgorzej rokujących nowotworów złośliwych układu trawiennego. Badania epidemiologiczne potwierdziły rolę diety, zwłaszcza śródziemnomorskiej, w zmniejszaniu zapadalności na tę chorobę. Stwierdzono korzystny wpływ spożywania dużych ilości świeżych warzyw i owoców, przede wszystkim cytrusowych, oraz picia herbaty, głównie zielonej. Ryzyko zachorowania zmniejsza duża zawartość antyoksydantów oraz naturalnych włókien roślinnych w pokarmach, a także długotrwałe przyjmowanie inhibitorów cyklooksygenazy, przede wszystkim aspiryny. Jednak nieliczne prospektywne, randomizowane badania kliniczne nad chemoprewencją raka płaskonabłonkowe przełyku nie dały tak jednoznacznych wyników. Najskuteczniejsze wydaje się długotrwałe przyjmowanie mieszanek sześciu tradycyjnych ziół chińskich, retinamidu oraz ryboflawiny przez chorych, u których rozpoznano zmiany prekursorowe. Natomiast podawanie preparatów wielowitaminowych i składników mineralnych, w tym wapnia oraz bezkofeinowej zielonej herbaty, nie wpływało istotnie na częstość występowania raka czy normalizację zmian prekursorowych w nabłonku przełyku. Badania te przeprowadzano jednak z udziałem niewielkich populacji zamieszkujących tylko niektóre prowincje Chin, gdzie notuje się wyjątkowo dużą zapadalność na raka przełyku. Ze względu na wiele ograniczeń nie można bezpośrednio odnosić uzyskanych wyników do innych populacji, w których rak rozwija się w odpowiedzi na działanie odmiennych czynników środowiskowych oraz u osób z innymi predyspozycjami genetycznymi.

Słowa kluczowe: chemoprewencja, rak płaskonabłonkowy, przełyk, badanie kliniczne

Chemoprevention of esophageal squamous cell carcinoma - clinical trials

Szumiło J.
Medical University of Lublin, Poland, Department of Clinical Pathomorphology, e-mail: jszumilo@wp.pl

Esophageal squamous cell carcinoma is one of the most lethal malignances of digestive tract. Epidemiological data confirmed influence of the diet especially Mediterranean one that decreases the risk of cancer. High consumption of fresh vegetables and fruits, mainly citrus and tea drinking, also has a beneficial effect on decreasing incidence of the cancer. High intake of various antioxidants and natural fibers found in the plant diet as well as prolonged administration of cyclooxygenase-inhibitors, especially aspirin, plays also a protective role. Results of sparse, prospective, randomized trials on chemoprevention of esophageal squamous cell carcinoma are not so unequivocal. Supplementation of six traditional Chinese herbs, retinamide and riboflavin provided the most promising effects, but intake of multiple vitamins and minerals, including calcium and decaffeinated green tea, was ineffective. However, the studies were performed on small populations inhabiting select Chinese provinces known for their high esophageal cancer incidence. Due to a number of limitations, the collected data cannot be compared directly to other populations who are exposed to different environmental factors and with different genetic predispositions.

Key words: chemoprevention, squamous cell carcinoma, esophagus, clinical trial

Czy istnieją dowody kliniczne potwierdzające fakt, że terapia pimekrolimusem zwiększa ryzyko nowotworów skóry?

Barańska-Rybak W., Nowicki R., Sokołowska-Wojdyło M., Roszkiewicz J.
Akademia Medyczna w Gdańsku, Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii

Pimekrolimus (SDZ ASM 981), niesteroidowy lek przeciwzapalny będący pochodną askomycyny, jest coraz częściej stosowany w dermatologii. Początkowo był rekomendowany w terapii atopowego i kontaktowego zapalenia skóry. Obecnie jest stosowany w leczeniu łojotokowego zapalenia skóry, trądziku różowatego indukowanego jatrogennie miejscowymi preparatami steroidowymi oraz chorób pęcherzowych skóry i wielu innych. Doniesienia o zwiększonej predyspozycji do zapadania na nowotwory skóry związanej z aplikacją pimekrolimusu nie zostały potwierdzone klinicznie, a powszechność stosowania preparatu zmusza do wnikliwej analizy danych z piśmiennictwa dotyczących poruszanego zagadnienia.

Słowa kluczowe: pimekrolimus, inhibitory kalcyneuryny, nowotwory skóry

Are there any clinical evaluations confirming higher incidence of skin cancers as a result of pimecrolimus therapy?

Barańska-Rybak W., Nowicki R., Sokołowska-Wojdyło M., Roszkiewicz J.
Medical University of Gdańsk, Poland, Department of Dermatology, Venereology and Allergology

Pimecrolimus (SDZ ASM 981), nonsteroid anty-inflammatory ackomycin-derived drug has more and more indications in dermatology. It has been recommended in therapy of atopic and contact dermatitis at the beginning. Nowadays pimecrolimus is used in the treatment of seborrhoic dermatitis, post-steroidal rosacea, bullous diseases etc. News reporting higher incidence of skin cancers after pimecrolimus application has not been proved clinically. The common use of mentioned medication forced us to detailed analysis of references concerning that problem.

Key words: pimecrolimus, calcineurin inhibitors, skin cancers

N-acetylo- ß-heksozoaminidaza - marker uszkodzenia cewek nerkowych bliższych

Kępka A.1, Szajda S.D.2, Jankowska A.3, Waszkiewicz N.4, Chojnowska S.2, Zwierz K.2
1Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie, Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej; Uniwersytet Medyczny w Białymstoku: 2Zakład Biochemii Farmaceutycznej, e-mail: spoak@amb.edu.pl, 3Zakład Stomatologii Dziecięcej, 4Klinika Psychiatrii

Komórki nabłonka cewek nerkowych syntetyzują i wydzielają do moczu wiele enzymów. Spośród ponad 50 enzymów wytwarzanych w nabłonku cewek proksymalnych i wydzielanych do moczu, tylko nieliczne znalazły zastosowanie w diagnostyce. Oznaczanie aktywności enzymów w moczu należy do czułych i nieinwazyjnych metod oceny funkcji cewek nerkowych.
Ze względu na trwałość w kwaśnym moczu, N-acetylo- ß-heksozoaminidaza (HEX) jest markerem dysfunkcji cewek proksymalnych, wykorzystywanym w badaniach klinicznych. HEX jest egzoglikozydazą lizosomalną, biorącą udział w katabolizmie glikokoniugatów: glikoprotein, glikolipidów i proteoglikanów. HEX katalizuje odcięcie reszt N-acetyloglukozoaminy i N-acetylogalaktozoaminy z nieredukującego końca łańcuchów oligosacharydowych glikokoniugatów. W moczu osób zdrowych stwierdzono niewielką aktywność HEX, która zwiększa się od kilku do kilkudziesięciu razy po uszkodzeniu komórek nabłonka cewek proksymalnych. Komórki nabłonka cewek proksymalnych są bardzo wrażliwe na niedotlenienie. Wobec tego wszystkie stany patologiczne nerek, przebiegające z niedotlenieniem prowadzą do dysfunkcji nabłonka cewek proksymalnych i uwolnienia HEX do moczu. Zwiększoną aktywność HEX w moczu stwierdzono po zatruciu solami metali ciężkich, po lekach nefrotoksycznych, środkach kontrastowych, w gorączce, w bakteryjnym i immunologicznym zapaleniu nerek, w nadciśnieniu, cukrzycy, nowotworach a także podczas odrzucania przeszczepionej nerki.
W pracy dokonano przeglądu piśmiennictwa dotyczącego N-acetylo- ß-heksozoaminidazy, jej występowania w nerce i moczu oraz wykorzystania w diagnostyce chorób nerek.

Słowa kluczowe: cewka nerkowa bliższa, choroby nerek, N-acetylo- ß-heksozoaminidaza (HEX)

N-acetyl- ß-hexosaminidase - marker of damage to renal proximal tubules

Kępka A.1, Szajda S.D.2, Jankowska A.3, Waszkiewicz N.4, Chojnowska S.2, Zwierz K.2
1Institute-Monument Center for Children Health, Warsaw, Medical University of Bialystok, Poland: 2Department of Laboratory Diagnostics, e-mail: spoak@amb.edu.pl, Department Pharmaceutical Biochemistry, 3Department of Paedodontics, 4Psychiatry Clinic

Cells of the renal epithelium synthesize and excrete to urine many enzymes. Among more than 50 enzymes produced by epithelial cells of proximal tubules, only few have a diagnostic value. Determination of the enzymatic activities in urine is sensitive and not invasive method for evaluation the function of renal tubules.
Urinary N-acetyl- ß-hexosaminidase (HEX) activity is approved and practically utilized marker of the renal function. HEX is a lysosomal exoglycosidase taking part in catabolism of the sugar chains of glycoconjugates (glycoproteins, glycolipids and proteoglycans). HEX catalyses release of N-acetylglucosamine and N-acetylgalactosamine from a non reducing ends of glycoconjugates. In urine of healthy persons activity of HEX is negligible, but significantly increases after damage to the proximal tubules. The cells of renal proximal tubules are very sensitive to hypoxia. Therefore all renal processes with hypoxia lead to dysfunction of proximal renal tubules and release HEX to urine. Increased activity of HEX in urine was found after intoxication by heavy metals, nephrotoxic drugs, contrast media, fewer, bacterial as well as immunological nephritis and hypertension, diabetes, neoplasms and during renal graft rejection.
In the paper we presented review of literature concerning HEX, and its presence in renal tissue and urine, as well as application in diagnostics.

Key words: renal proximal tubules, renal diseases, N-acetyl- ß-hexosaminidase (HEX)

Zamachy samobójcze - możliwości psychoprofilaktyki

Florkowski A., Zboralski K., Talarowska M., Janiak M., Janiak A., Gałecki P.
Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Klinika Psychiatrii Dorosłych, e-mail: klpsych@o2.pl

Nie wszystkim samobójstwom można zapobiec, ale odpowiednie podejście (merytoryczne) do oceny ryzyka suicydalnego pozwala lekarzowi na rozpoczęcie leczenia depresji i dzięki temu na zmniejszenie wskaźnika chorobowości i umieralności w grupie osób zagrożonych samobójstwem.
Każdy lekarz powinien zwrócić szczególną uwagę na pacjentów, u których występują nasilony lęk i niepokój psychoruchowy lub objawy psychotyczne, takie jak omamy imperatywne czy urojenia prześladowcze.
Istotnym czynnikiem ryzyka suicydalnego są: poczucie beznadziejności, izolacja społeczna, problemy adaptacyjne po stracie, rozwód, zerwanie związku partnerskiego oraz śmierć współmałżonka. Grupę zwiększonego ryzyka suicydalnego stanowią osoby w okresie adolescencji i w podeszłym wieku. W razie wątpliwości co do stopnia ryzyka suicydalnego zawsze należy skorzystać z konsultacji psychiatrycznej.

Słowa kluczowe: psychiatria, samobójstwo

Suicide attempts - possibility of psychoprofilactic

Florkowski A., Zboralski K., Talarowska M., Janiak M., Janiak A., Gałecki P.
Medical University of Łódź, Poland, Department of Adults Psychiatry, e-mail: klpsych@o2.pl

Not all suicides can be prevented, however considering the risk of committing the suicide on its merits allows physician to undertake treatment of depression and at the same way decrease morbidity and mortality rate in population at suicidal risk.
Every physician should pay special attention to patients with intense anxiety and psychomotor agitation or psychotic symptomps like imperative hallucinations or persecutory delusions.
The important risk factors of committing suicide are hopelessness, social isolation, adaptation difficulties after loss, divorce, braking up, spouse death. The high suicidal risk group is made up of adolescents and advanced in years. In case of any doubts in estimating the suicidal risk the psychiatric consultation ought to be taken.

Key words: psychiatry, suicide

Fauna morska i lądowa stanowiąca zagrożenie dla nurkujących rekreacyjnie w tropiku

Korzeniewski K.
Wojskowy Instytut Medyczny, Zakład Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, e-mail: kktropmed@wp.pl

W związku z rozwijającą się intensywnie międzynarodową turystyką coraz więcej osób wyjeżdża do krajów strefy klimatu gorącego, gdzie występują różnorodne czynniki stwarzające realne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Oprócz warunków klimatycznych i sanitarnych, zalicza się do nich bogatą faunę reprezentowaną przez drapieżniki i zwierzęta jadowite. W pracy przedstawiono - na podstawie piśmiennictwa oraz własnych obserwacji - zagrożenia, z jakimi może spotkać się potencjalny turysta podczas wypoczynku na plaży oraz nurkowania rekreacyjnego w wodach tropikalnych. W czasie przebywania w wodzie duże niebezpieczeństwo dla człowieka stanowią drapieżne ryby morskie (rekiny, barakudy, mureny), parzydełkowce (meduzy, koralowce, ukwiały) oraz zwierzęta jadowite (ryby, węże morskie). Z kolei na lądzie zagrożeniem są jadowite stawonogi (skorpiony, pająki) oraz owady błonkoskrzydłe.
W pracy przedstawiono głównych reprezentantów fauny występującej w rejonach nadmorskich, często odwiedzanych przez amatorów nurkowania. Omówiono również obraz kliniczny i postępowanie w przypadku doznanych obrażeń ciała.

Słowa kluczowe: fauna morska i lądowa, tropik

Land and marine fauna constituting a threat for recreational divers in the tropics

Korzeniewski K.
Military Institute of Health Services, Poland, Department of Nautical and Tropical Medicine in Gdynia, e-mail: kktropmed@wp.pl

Due to intensively growing international tourism, increasing numbers of people leave for countries with hot climates, where various threats for human health and life exist. Besides climatic and sanitary conditions, a rich fauna, represented by predators and venomous animals, can be included. Based on available world literature and their own observations, the authors present the threats that a tourist can possibly encounter whilst relaxing on the beach or during recreational diving in tropical waters. When staying in water, a large threat is posed by marine fish of prey (sharks, barracuda, muraena), Cnidaria (jellyfish, corals, anemones) and venomous animals (fish, sea snakes). On land, on the other hand, a threat can be posed by venomous arthropods (scorpions, spiders) and Hymenoptera insects.
The study presents the most important representatives of fauna present in coastal areas frequently visited by diving enthusiasts. Also, clinical image and conduct in the case of body injures are discussed.

Key words: marine and land fauna, tropics