111
Czynniki
prozapalne a podatność dużych naczyń tętniczych u chorych z przewlekłą
niewydolnością nerek
Stompór T.1, Rajzer M.2, Sułowicz W.1, Dembińska-Kieć A.3, Janda K.1,
Kawecka-Jaszcz K.2, Wójcik K.1, Tabor B.1, Zdzienicka A.3, Janusz-Grzybowska
E.1
Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie: 1Katedra i
Klinika Nefrologii, e-mail: stompin@mp.pl, 2I Klinika Kardiologii, 3Zakład
Biochemii Klinicznej Katedry Diagnostyki Laboratoryjnej
Proces zapalny jest uznanym czynnikiem etiopatogenetycznym rozwoju i progresji
miażdżycy. Jedną z konsekwencji zmian miażdżycowych w układzie naczyniowym
jest zwiększona sztywność naczyń tętniczych. Zależność pomiędzy przewlekłym
procesem zapalnym i stopniem sztywności ściany aorty w grupie chorych
dializowanych otrzewnowo nie była dotychczas przedmiotem analiz.
Cel. Celem niniejszego badania była ocena potencjalnego związku między
prędkością fali tętna w aorcie AoPWV (ang. aortic pulse wave velocity),
metody będącej uznanym narzędziem oceny stopnia sztywności ściany tętnicy
głównej, a ciśnieniem tętniczym, podstawowymi parametrami antropometrycznymi,
wybranymi czynnikami wzrostu oraz markerami procesu zapalnego u pacjentów
ze schyłkową niewydolnością nerek, leczonych dializami otrzewnowymi.
Materiał i metody. Badanie przeprowadzono w grupie 43 pacjentów (19 K,
24 M) ze schyłkową niewydolnością nerek w średnim wieku 50,6ą13,4 lat,
dializowanych otrzewnowo średnio przez 21,9ą20,7 miesięcy. Pomiaru AoPWV
dokonywano przy pomocy dwóch czujników ciśnieniowych (umiejscowionych
odpowiednio nad tętnicą szyjną wspólną i udową) połączonych z automatycznym
procesorem. U wszystkich chorych oznaczano stężenie czynnika martwicy
guza alfa TNFa (ang. Tumor Necrosis Factor alpha) i interleukiny 6 (IL-6)
w surowicy oraz stężenia białek ostrej fazy (białka C-reaktywnego; CRP
oraz fibrynogenu). Pomiar ciśnienia krwi wykonywano w wystandaryzowanych
warunkach ambulatoryjnych. Średnia prędkość fali tętna w aorcie w badanej
populacji wynosiła 10,7ą2,1m/s. AoPWV istotnie korelowała z wiekiem, ciężarem
ciała i BMI.
Wyniki. Stwierdzono dodatnią zależność pomiędzy AoPWV, skurczowym i średnim
ciśnieniem krwi oraz ciśnieniem tętna. Wykazano także związek pomiędzy
AoPWV i stężeniem IL-6 w surowicy. Korelacja ze stężeniem CRP w surowicy
była na granicy istotności statystycznej (p=0,053). W analizie regresji
wielokrotnej wiek oraz skurczowe ciśnienie tętnicze były niezależnie związane
z prędkością fali tętna.
Wnioski. Przewlekły, zależny od mocznicy proces zapalny może być czynnikiem
nasilającym stopień sztywności ściany aorty w grupie pacjentów leczonych
dializami otrzewnowymi.
Słowa kluczowe: sztywność ściany aorty, prędkość fali tętna, przewlekły stan zapalny, dializa otrzewnowa
Markers of
inflammation and large artery compliance in patients with chronic renal
failure
Stompór T.1, Rajzer M.2, Sułowicz W.1, Dembińska-Kieć A.3,
Janda K.1, Kawecka-Jaszcz K.2, Wójcik K.1, Tabor B.1, Zdzienicka A.3,
Janusz-Grzybowska E.1
Collegium Medicum of Jagiellonian University, Krakow, Poland: 1Chair and
Departament of Nephrology, e-mail: stompin@mp.pl, 2Ith Department of Cardiology,
3Department of Clinical Biochemistry, Chair of Laboratory Diagnostics
Chronic inflammation is a widely accepted pathophysiologic factor of development
and progression of atherosclerosis. One of the most important consequences
of atherosclerosis is accelerated arterial stiffness. The impact of chronic
inflammation on arterial stiffness was not analyzed up to now in patients
with end-stage renal disease treated with peritoneal dialysis (PD).
The aim of the study was to evaluate the possible relationship between
aortic pulse wave velocity (AoPWV), considered useful tool of aortic stiffness
assessment and blood pressure parameters, anthropometric characteristics,
pro-inflammatory cytokines and acute phase reactants in patients treated
with PD.
Material and methods. The study was performed in the group of 43 patients
(19 F, 24 M) with ESRD, in the mean age of 50.6ą13.4 years and on dialysis
for the mean period of 21.9ą20.7 months. Pulse wave velocity was assessed
using two pressure transducers placed on common carotid and femoral artery,
connected with automatic processor. In all patients Tumor Necrosis Factor
alpha (TNFa), interleukin 6 (IL-6), C- reactive protein and fibrinogen
were assayed as 'markers of inflammation'. Blood pressure was also measured
in the standardized conditions. Mean AoPWV equaled 10.7ą2.1m/s. Significant
correlations were found between AoPWV, age, body weight and BMI. AoPWV
was associated with systolic blood pressure, mean arterial pressure and
pulse pressure.
Results. Significant correlations between AoPWV and serum IL-6 were shown,
whereas association with CRP was close to statistical significance (p=
0,053). Associations between AoPWV, age and systolic blood pressure were
also confirmed by multiple regression analysis.
Conclusions. Chronic, uremia-dependent inflammation may be one of the
factors influencing aortic stiffness in patients treated with PD.
Key words: aortic stiffness, pulse wave velocity, chronic inflammation, peritoneal dialysis
Niektóre
czynniki wzrostowe a choroby układu krążenia u pacjentów hemodializowanych
Borawski J., Myśliwiec M.
Akademia Medyczna w Białymstoku, Klinika Nefrologii i Transplantologii
z Ośrodkiem Dializ
Czynnik wzrostowy hepatocytów, aktywina A i folistatyna są cytokinami
o właściwościach plejotropowych i częściowo antagonistycznych, wpływającymi
istotnie na strukturę i funkcje tkanek układu sercowo-naczyniowego, rozwój
miażdżycy oraz jej powikłań. W artykule opisano znaczenie w/w czynników
wzrostowych w populacji pacjentów przewlekle hemodializowanych, ze szczególnym
uwzględnieniem ich prawdopodobnej roli w przyspieszonym postępie choroby
sercowo-naczyniowej. Przedstawiono również wyniki badań klinicznych dotyczących
aktywacji układu w/w czynników wzrostowych pod wpływem heparyny stosowanej
w celu antykoagulacji krwi podczas zabiegów hemodializy, w tym odmiennego
wpływu niefrakcjonowanej heparyny i drobnocząsteczkowej enoksaparyny.
Słowa kluczowe: aktywina A, choroba sercowo-naczyniowa, czynnik wzrostowy
hepatocytów, folistatyna, hemodializa, heparyna, miażdżyca, niewydolność
nerek
Relevance
of some growth factors to cardiovascular disease in maintenance hemodialysis
patients
Borawski J., Myśliwiec M.
Medical University of Białystok, Poland Departament of Nephrology and
Transplantology with Dialysis Unit
Hepatocyte growth factor, activin A and follistatin compose an intricate,
pleiotropic and mostly antagonistic cytokine network. They have a crucial
impact on the cardiovascular system, including the development of atherosclerosis
and its ischemic complications. We reviewed the significance of the above
growth factors in maintenance hemodialysis patients, and stressed their
likely causative role in the acceleration of cardiovascular disease progression.
Recent clinical trials showing marked activation of the growth factors
by heparin administered during hemodialysis procedures also were discussed,
including the distinct effects of unfractionated heparin vs low-molecular-weight
heparin enoxaparin.
Key words:
activin A, cardiovascular disease, hepatocyte growth factor, follistatin,
hemodialysis, heparin, atherosclerosis, renal failure
Wrodzona
zmniejszona liczba nefronów a pierwotne nadciśnienie tętnicze
Czekalski St., Oko A., Pawlaczyk K.
Akademia Medyczna w Poznaniu, Katedra i Klinika Nefrologii, Transplantologii
i Chorób Wewnętrznych, e-mail: sczekals@usoms.poznan.pl
Zmniejszona liczba nefronów, zdeterminowana podczas rozwoju płodowego
może być ważnym czynnikiem wpływającym na wysokość ciśnienia tętniczego
u osoby dorosłej. Ostatnio opublikowano wyniki badań potwierdzające udział
wrodzonej zmniejszonej liczby nefronów w etiopatogenezie pierwotnego nadciśnienia
tętniczego. Wykazano, że liczba nefronów w nerkach osób z nadciśnieniem
tętniczym, bez choroby nerek, jest istotnie mniejsza niż u odpowiednio
dobranych osób normotensyjnych. Średnia objętość kłębuszków u osób z nadciśnieniem
tętniczym jest natomiast istotnie większa niż u osób normotensyjnych.
Wrodzona zmniejszona liczba nefronów może zależeć nie tylko od wpływów
środowiskowych w rozwoju płodowym (jak na przykład niedożywienie), ale
również może być uwarunkowana genetycznie. Przedstawiono hipotezę, że
adaptacyjny przerost mniej licznych nefronów wiąże się z cechą sodowrażliwości
ciśnienia tętniczego. Wyniki omówionych badań mogą mieć duże znaczenie
dla wyjaśnienia patogenezy pierwotnego nadciśnienia tętniczego.
Słowa kluczowe: nadciśnienie tętnicze, etiopatogeneza, liczba nefronów, sodowrażliwość
Inherited
reduced number of nephrons versus primary arterial hypertension
Czekalski St., Oko A., Pawlaczyk K.
Medical University of Poznań, Poland, Chair and Departament of Nephrology,
Transplantology and Internal Diseases, e-mail: sczekals@usoms.poznan.pl
The reduced number of nephrons, which was determined during fetal development
may play a role as an important factor influencing blood pressure level
in adult life. The results of a study which confirmed the involvement
of the reduced nephron number in the etiopathogenesis of primary arterial
hypertension were published recently. It was demonstrated, that the number
of nephrons in the kidneys of hypertensive persons (without kidney disease)
was significantly lower than in matched normotensive persons. The mean
glomerular volume in hypertensive persons was markedly greater than in
normotensives. The inherited reduced nephron numbers may depend not only
on environmental influences acting during fetal development (like malnutrition)
but also on the genetic factors. The hypothesis was presented that adaptative
hypertrophy of less numerous nephrons is associated with the trait of
sodium sensitivity of blood pressure. The results of the described studies
may be of significant importance for clarification of the pathogenesis
of primary arterial hypertension.
Key words: arterial hypertension, etiopathogenesis, nephron number, sodium sensitivity
Stan
układu sercowo-naczyniowego u pacjentów w różnych stadiach przewlekłej
choroby nerek
Stróżecki P.1, Kozłowski M.1, Grajewska M.1, Kurowski R.1, Stefańska A.2,
Odrowąż-Sypniewska G.2, Serafin Z.3, Lasek W.3, Nartowicz E.4, Kubica
J.4, Manitius J.1
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy:
1Katedra i Klinika Nefrologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych,
2Katedra i Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej, 3Katedra i Zakład Radiologii
i Diagnostyki Obrazowej, 4Katedra i Klinika Kardiologii i Chorób Wewnętrznych
Przewlekła choroba nerek (PChN) to pojęcie niedawno wprowadzone do piśmiennictwa.
PChN to narastający problem epidemiologiczny (jej cechy stwierdzono u
11% dorosłych Amerykanów). PChN, szczególnie jeśli filtracja kłębuszkowa
(GFR) jest mniejsza niż 60ml/min/1,73m2 pc wiąże się ze znacznym wzrostem
ryzyka chorobowości i śmiertelności sercowo-naczyniowej. Jest to wynikiem
współwystępowania tradycyjnych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego:
nadciśnienia tętniczego, zaburzeń lipidowych czy zaburzeń węglowodanowych,
ale także nietradycyjnych czynników ryzyka charakterystycznych dla
PChN takich jak niedokrwistość, zaburzenia wapniowo-fosforanowe, przewlekły
stan zapalny i inne. W pracy przedstawiono zmiany w budowie i czynności
lewej komory serca, budowie i czynności tętnic oraz omówiono problem zwapnień
w układzie krążenia w różnych stadiach przewlekłej choroby nerek i ich
znaczenie rokownicze. Przedstawiono również wyniki badań, które objęły
grupę 31 chorych z PChN (GFR 39,4ą14,1 ml/min/m2) oraz grupę kontrolną
18 osób zdrowych. U wszystkich badanych oznaczono wybrane czynniki ryzyka
sercowo-naczyniowego oraz wykonano badanie echokardiograficzne, ocenę
ultrasonograficzną tętnic szyjnych oraz pomiar prędkości aortalnej fali
tętna (PWV). Pacjenci z PChN charakteryzowali się niekorzystnym profilem
czynników ryzyka sercowo-naczyniowego: wyższym stężeniem cholesterolu
całkowitego i cholesterolu LDL, triglicerydów, wyższym stężeniem CRP,
produktów zaawansowanej glikacji białek (AGE) oraz wyższą wartością iloczynu
CaxP, natomiast stężenie hemoglobiny było u nich znamiennie niższe. Stężenie
glukozy i insuliny na czczo nie różniły się znamiennie, ale wskaźnik insulina/glukoza
był znamiennie wyższy u chorych z PChN. Nieprawidłową strukturę lewej
komory serca wykazano u 55% chorych. U pacjentów z PChN wykazano również
większą grubość kompleks intima-media, większą średnicę tętnic szyjnych
oraz większą prędkość aortalnej fali tętna, która jest wykładnikiem zwiększonej
sztywności tętnic. Badania wskazują na konieczność monitorowania stanu
serca i tętnic oraz rozpoznawania i interwencji dotyczącej czynników ryzyka
sercowo-naczyniowego od chwili rozpoznania przewlekłej choroby nerek.
Słowa kluczowe: przewlekła choroba nerek, czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego
Cardiovascular
system in patients in different stages of chronic kidney disease
Stróżecki P.1, Kozłowski M.1, Grajewska M.1, Kurowski R.1, Stefańska A.2,
Odrowąż-Sypniewska G.2, Serafin Z.3, Lasek W.3, Nartowicz E.4, Kubica
J.4, Manitius J.1
Nicolaus Copernicus University of Torun, Collegium Medicum
in Bydgoszcz, Poland, 1Chair and Department of Nephrology, Hypertension
and Internal Diseases, 2Department of Diagnostic, 3Department of Radiology,
4Chair and Department of Cardiology and Internal Diseases
The term chronic kidney disease (CKD) was introduced recently to nephrological
literature. CKD is a growing epidemic problem, which affects 11% of adult
US population. CKD, particularly with GFR below 60 ml/min/1,73m2 is associated
with increased risk of cardiovascular morbidity and mortality. It is a
result of coexistance of traditional cardiovascular risk factors cumulation
such as hypertension, lipid and carbohydrate disorders but also non-traditional
cardiovascular risk factors such as: anemia, calcium-phosphate metabolism
disturbances, chronic inflammation and others. The paper discusses changes
in left ventricle structure and function, arterial structure and function
and cardiovascular calcifications in different stages of chronic kidney
disease, and their prognostic significance. Result of the study in 31
CKD patients (GFR 39,4 ą 14,1 ml/min/m2) and 18 appearently healthy controls
are also presented in the paper. Cardiovascular risk factors assessment,
echocardiography, common carotid artery USG with diameter and intima-media
thickness (IMT) measurement and aortic pulse wave velocity (PWV) measurement
were performed in all participants. We found higher total cholersterol,
LDL-cholesterol, triglicerides, CRP, advanced glycation end-products (AGE),
and calcium x phosphorus product and lower hemoglobin concentration in
CKD patients. Fasting glucose and insulin concentration did not differ
between CKD patients and control group but insulin/glucose ratio was higher
in CKD group. Abnormal left ventricular heart structure was found in 55%
of CKD patients. Carotid artery internal diameter, intima-media thickness
and aortic PWV a marker of increased arterial stiffness were higher
in CKD patients. The study indicates that cardiovascular risk factors
and cardiac and arterial abnormalities should be evaluated from the start
of CKD.
Key words: chronic kidney disease, cardiovascular risk factors
Wybrane
czynniki metaboliczne i genetyczne a progresja nefropatii IgA doniesienie
wstępne
Sulikowska B.1, Czarny J.2, Rość D.3, Odrowąż-Sypniewska G.4, Manitius
J.1, Miścicka Śliwka D.2
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy:
1Katedra i Klinika Nefrologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych,
2Katedra i Zakład Medycyny Sądowej, 3Katedra i Zakład Patofizjologii,
4Katedra i Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej
Nefropatia IgA jest najczęstszą postacią pierwotnych kłębuszkowych zapaleń
nerek. Prowadzone są badania mające na celu ustalenie czynników korzystnego
i niekorzystnego rokowania w tej chorobie. Badanie czynnościowej rezerwy
nerkowej (RFR), określające pośrednio stan czynnościowy naczyń wewnątrznerkowych,
może być również przydatnym markerem pomocnym w o kreśleniu rokowania
i skuteczności stosowanego leczenia.
Celem pracy była próba oceny wybranych parametrów progresji niewydolności
nerek: czynnościowych (RFR), metabolicznych i genetycznych u pacjentów
z nefropatią IgA oraz określenie ich wpływu na kliniczny przebieg tej
nefropatii.
Materiał i metody. Badaniem objęto grupę 30 chorych w średnim wieku 35,2ą8,9
lat (12 kobiet i 18 mężczyzn) z kłębuszkowymi zapaleniami nerek typu IgA
nefropatii, potwierdzonymi biopsją nerki, którzy zakończyli 12-miesięczny
okres obserwacji i leczenia. U pacjentów wykonywano badanie RFR oraz oznaczano
we krwi parametry: kreatyniny, BUN, kwasu moczowego, cholesterolu całkowitego
(TCH), cholesterolu frakcji HDL i LDL, triglicerydów (TG), homocysteiny,
wskaźników funkcji śródbłonka takich jak: antygen von Willebranda (vWF:Ag),
antygen tkankowego aktywatora plazminogenu (TPA:Ag), inhibitor tkankowego
aktywatora plazminogenu typu 1 (PAI-1). Ponadto określano polimorfizm
genów dla syntazy tlenku azotu i enzymu konwertującego dla angiotensyny.
W dobowej zbiórce moczu oznaczano dobowe wydalanie N-acetyl-beta-glukozaminidazy
i dobową utratę białka.
Wyniki. W trakcie leczenia obserwowano zmiany poziomu niektórych wskaźników
biochemicznych (kwas moczowy, TCH, LDL, DUB, NAG, krwinkomocz, homocysteina)
przy stabilności pozostałych oraz istotne statystycznie różnice w stężeniach
antygenów śródbłonkowych: vWF:Ag i PAI-1.
Wnioski. Na podstawie analizy wyników i korelacji wysunięto wnioski, że
stan czynnościowy naczyń wewnątrznerkowych jest powiązany ze stanem czynnościowym
śródmiąższu i cewek nerkowych, jak również prawdopodobnie ma wpływ na
odpowiedź na leczenie. Spadek białkomoczu w trakcie leczenia jest związany
ze zmniejszeniem stopnia zaburzeń metabolicznych, natomiast wstępne wyniki
analizy polimorfizmu genów dla syntazy tlenku azotu i enzymu konwertującego
angiotensynę sugerują, że może mieć on wpływ na spadek białkomoczu i stężenia
homocysteiny we krwi.
Słowa kluczowe: nefropatia IgA, rezerwa nerkowa, zaburzenia metaboliczne
Some metabolic
and genetic risk factors and the progression of IgA nephropathy preliminary
report
Sulikowska B.1, Czarny J.2, Rość D.3, Odrowąż-Sypniewska G.4, Manitius
J.1, Miścicka Śliwka D.2
Nicolaus Copernicus University of Torun, Collegium Medicum in Bydgoszcz,
Poland: 1Department of Nephrology, Hypertension and Internal Medicine,
2Department of Forensic Medicine, 3Department of Pathophysiology, 4Department
of Laboratory Diagnostics
IgA nephropathy is currently the most frequently occurring type of primary
glomerulonephritis. Studies aimed at determining the factors of favorable
and unfavorable prognosis in the progression of the disease are conducted.
Apart from the above renal disease progression factors, it seems that
renal functional reserve (RFR), indirectly indicating the functional status
of intrarenal vessels can be a marker assisting in determining prognosis
and effectiveness of applied treatment. Decrease in RFR is one of the
first symptoms of renal damage, since it precedes decrease in GFR assessed
in resting condition.
The aim of our study was to assess selected functional (RFR), metabolic,
and genetic parameters of renal disease progression in patients with IgA
nephropathy, as well as to determine their effect on clinical progression
of the disease.
Material and methods. The study comprised 30 patients with renal biopsy
proven IgA nephropathy, aged 35,2ą8,9, 12 women and 18 men, who had conducted
a 12-month period of observation and treatment. The patients' RFR was
measured and the following parameters in blood pressure samples were established:
creatinine, BUN, uric acid, total cholesterol (TCH), HDL and LDL and TG,
homocysteine, endothelium functional indicators: vWF:Ag, TPA:Ag, PAI-1,
polymorphism of the human angiotensin converting enzyme gene and endothelial
nitric oxide synthase gene. In 24-hour urine collection N-acetylglucosaminidase
excretion and daily protein loss were measured.
Results. During treatment, changes in some biochemical indicators were
observed (uric acid, TCH, LDL, DUB, NAG, erythrocyturia, homocysteine),
while others remained stable. Statistically significant differences in
concentrations of endothelial antigens: vWF:Ag and PAI-1 were found.
Conclusions. Based on the analysis of the results it was concluded that
functional status of intrarenal vessels is related to functional status
of endothelium and renal tubulae, and also that it probably affects the
response to treatment. Decrease of proteinuria during treatment is, among
others, related to decrease of metabolic disorders, while the initial
results of analysis of polymorphism of the human angiotensin converting
enzyme gene and endothelial nitric oxide synthase gene suggest that it
may affect the decrease of proteinuria and concentration of homocysteine
in the blood.
Key words: IgA glomerulopathy, renal functional reserve, metabolic disorders
Zaburzenia
funkcji śródbłonka u chorych dializowanych otrzewnowo i ich związek ze
stanem odżywienia
Donderski R.1, Grajewska M.1, Chmielewski M., Odrowąż-Sypniewska G.2,
Kotschy M.3, Manitius J.1, Rutkowski B.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy:
1Klinika Nefrologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych, 2Zakład
Diagnostyki, 3Zakład Patofizjologii; Akademia Medyczna w Gdańsku: Klinika
Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych
Dysfunkcja śródbłonka u chorych dializowanych otrzewnowo odgrywa kluczową
rolę w progresji miażdżycy naczyń oraz zaburzeniach hemostazy. Istotnym
klinicznie powikłaniem występującym u chorych dializowanych otrzewnowo
jest niedożywienie białkowo-kaloryczne. Zarówno dysfunkcja śródbłonka
jak i niedożywienie sprzyjają występowaniu zwiększonego zagrożenia incydentami
sercowo-naczyniowymi.
Badanie przeprowadzono u 32 pacjentów leczonych metodą dializy otrzewnowej.
Dysfunkcję śródbłonka oceniano na podstawie pomiaru trzech antygenów śródbłonkowych:
czynnika von Willebranda (vWF:Ag) tkankowego aktywatora plazminogenu (t-Pa:Ag)
oraz trombomoduliny (TM:Ag). Stan odżywienia oceniano na podstawie metod
antropometrycznych (wskaźnik masy ciała BMI i MAMC) oraz biochemicznych
wskaźników stanu odżywienia (osoczowy poziom albumin, prealbumin, transferyny,
cholesterolu, insuliny, insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1). Pomiary
były dokonywane dwukrotnie przy czym drugi wykonano po 12 miesiącach obserwacji.
Po 12 miesiącach obserwacji w analizowanej grupie chorych zaobserwowano
znamiennie wyższe stężenie vWF:Ag, niższe stężenie antygenu t-PA:Ag oraz
TM:Ag; stwierdzono stabilny poziom takich wskaźników stanu odżywienia,
jak: prealbuminy, insulina, cholesterol oraz odnotowano niższe stężenie
albumin, IGF-1 a wyższe transferyny. Nie stwierdzono różnic w antropometrycznych
wykładnikach stanu odżywienia na początku i końcu obserwacji. Wykazano
szereg istotnych korelacji takich jak: pomiędzy t-PA:Ag a prealbuminą
i t-PA:Ag a cholesterolem całkowitym oraz TM:Ag a albuminą.
U chorych dializowanych otrzewnowo w toku obserwacji stwierdzono pogłębianie
się dysfunkcji śródbłonka wyrażonej opisywanymi zmianami stężeń antygenów
śródbłonkowych. Niektóre opisywane korelacje świadczą o bliskich związkach
dysfunkcji śródbłonka ze stanem odżywienia.
Słowa kluczowe: dializa otrzewnowa, stan odżywienia, dysfunkcja śródbłonka
Endothelial
dysfunction in peritoneal dialysis patients and its relationship to nutricion
Donderski R.1, Grajewska M.1, Chmielewski M., Odrowąż-Sypniewska G.2,
Kotschy M.3, Manitius J.1, Rutkowski B.
Nicolas Copernicus University of Torun, Collegium Medicum in Bydgoszcz,
Poland: 1Department of Nephrology, Hypertension and Internal Diseases,
2Department of Diagnostics, 3Department of Pathophysiology; Medical University
of Gdansk, Poland: Department of Nephrology, Transplantology and Internal
Diseases
Endothelial dysfunction (ED) in peritoneal dialysis patients plays pivotal
role in progression of atherosclerosis and hemostasis disturbances. Malnutrition
is one of the most important complication of PD. Both ED and malnutrition
cause higher rate of cardiovascular events in these patients. 32 PD patients
were analyzed. Endothelial function was assessed by measurements of serum
level of vWF:Ag; t-Pa:Ag; TM:Ag. Nutritional status assessment included:
body mass index-BMI, MAMC measurements; and serum albumin, total protein,
prealbumin, transferrin, cholesterol, insulin, insulin like growth factor-1
(IGF-1). There were higher levels of vWF:Ag but lower of t-PA:Ag and TM:Ag
after 12 month of observation. Serum levels of prealbumin, insulin, cholesterol
were stable, but there were lower levels of albumin, IGF-1, and higher
of transferrin at the end of the follow up. There were no differences
in anthropometric indices during the follow up. We found statistically
significant linear correlations: t-Pa:Ag vs prealbumin; t-Pa:Ag vs cholesterol;
TM:Ag vs albumin.
In the course of 12 months observation of peritoneal dialysis patients
we found deterioration of endothelial function, expressed by evaluated
endothelial antigens. Some correlations found in our study might express
close relationship between endothelial function markers and nutritional
status.
Key words: peritoneal dialysis, nutritional status, endothelial damage
Dostęp
naczyniowy dla potrzeb hemodializy u trudnych chorych zasady postępowania
na podstawie własnych doświadczeń
Weyde W., Krajewska M., Klinger M.
Akademia Medyczna we Wrocławiu, Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny
Transplantacyjnej
Najlepszym rodzajem dostępu do naczyń u chorych na przewlekłą niewydolność
nerek jest przetoka tętniczo-żylna wytworzona z własnych naczyń, czyli
przetoka pierwotna. Ostatnio wykazano, że przetoka pierwotna powoduje
mniejszą chorobowość i śmiertelność w porównaniu do przetok wytworzonych
z użyciem sztucznego tworzywa lub cewników permanentnych. Powszechnie
uważa się, że istnieją tzw. trudni chorzy, u których wytworzenie stałego
dostępu naczyniowego, a zwłaszcza przetoki pierwotnej, napotyka na trudności.
Są to liczne grupy chorych, w tym głównie chorzy na cukrzycę i w podeszłym
wieku. W pracy przedstawiono przyczyny trudności w wytwarzaniu dostępu
do naczyń niezbędnego do hemodializy, a także zasady postępowania przy
wytwarzaniu tego dostępu. Omówiono wyniki naszego Ośrodka w ostatnich
latach w zakresie wytwarzania przetok u pacjentów w wieku podeszłym oraz
u chorych z cukrzycą. Doświadczenia naszej Kliniki wskazują, że ani cukrzyca
ani podeszły wiek nie stanowią dodatkowych utrudnień w wytworzeniu stałego
dostępu naczyniowego do hemodializ.
Słowa kluczowe: hemodializa, dostęp naczyniowy, przetoka tętniczo-żylna, wiek podeszły, cukrzyca
Vascular
access for hemodialysis in difficult patients procedure principles based
on own experiences
Weyde W., Krajewska M., Klinger M.
Medical University of Wrocław, Poland, Chair and Department of Nephrology
and Transplantation Medicine
The best kind of vascular access in patients with chronic renal failure
is the arterio-venous native fistula made of patient's own vessels. Recently
it has been shown that morbidity and mortality is lower in patients with
native fistula than in patients with permanent catheters or with fistulas
made from artificial materials. It is believed that so called difficult
patients exist in whom creating permanent vascular access, particularly
native fistula might be difficult. The group of difficult patients is
large and includes mainly diabetics and the elderly. In the paper the
principles and causes of difficulties in creation of vascular access are
presented. Recent results of our Centre concerning creation of fistulas
in diabetics and the elderly are revealed. According to our experiences
neither diabetes nor old age don't provide additional difficulties in
creation of permanent vascular access.
Key words: hemodialysis, vascular access, arterio-venous fistula, old age, diabetes mellitus
Wpływ
przetoki tętniczo-żylnej na układ krążenia u chorych ze szczególnym zagrożeniem
sercowo-naczyniowym
Krajewska M.1, Weyde W.1, Kosmala W.2, Klinger M.1
Akademia Medyczna we Wrocławiu: 1Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny
Transplantacyjnej, 2Katedra i Klinika Kardiologii
W populacji chorych hemodializowanych ryzyko choroby niedokrwiennej serca
i związanej z nią chorobowości jest znacznie wyższe niż w populacji ogólnej.
W grupie osób hemodializowanych w starszym wieku oraz chorych z cukrzycą
jest ono jeszcze większe. Do klasycznych czynników ryzyka chorób układu
krążenia dochodzą w populacji chorych hemodializowanych czynniki specyficzne
dla niewydolności nerek, w tym obecność przetoki tętniczo-żylnej. Uważa
się, że przetoka tętniczo-żylna poprzez wywoływanie krążenia hiperkinetycznego
stanowi niezależny czynnik ryzyka rozwoju chorób układu krążenia. W pracy
oceniono wpływ wytworzenia przetoki tętniczo-żylnej z własnych naczyń
na przedramieniu na wskaźniki hemodynamiczne serca w dopplerowskim badaniu
USG u 16 hemodializowanych chorych w wieku powyżej 75 roku życia (79,4ą5,4
lat), u 10 chorych na cukrzycę typu 2 (wiek 63,2ą10,2 lat) oraz u 7 osób
hemodializowanych bez cukrzycy (grupa kontrolna). Oceniano frakcję wyrzutową
(EF), frakcję skracania włókien okrężnych (FS), pojemność wyrzutową (SV)
i rzut minutowy (CO). W podsumowaniu: obciążający krążenie wpływ naturalnej
przetoki tętniczo-żylnej, wytworzonej na przedramieniu, w grupach chorych
szczególnie narażonych na ryzyko wystąpienia schorzeń układu sercowo-naczyniowego,
takich jak osoby w podeszłym wieku i chorzy z cukrzycą, nie okazał się
większy niż w grupie chorych hemodializowanych bez cukrzycy.
Słowa kluczowe: przetoka tętniczo-żylna, wiek podeszły, cukrzyca, choroby układu krążenia
Influence
of the arterio-venous fistula on cardiovascular system in patients with
particular cardiovascular risk
Krajewska M.1, Weyde W.1, Kosmala W.2, Klinger M.1
Medical University of Wrocław, Poland: 1Chair and Department of Nephrology
and Transplantation Medicine, 2Chair and Department of Cardiology
In the population of hemodialysis patients the risk of ischemic heart
disease and morbidity related to it, is considerably higher than in general
population. In the group of elderly hemodialysed patients and in patients
with diabetes this risk is even higher. Additional risk factors of cardiovascular
disease are those specific for renal insufficiency, including the presence
of arterio-venous fistula, which is believed to be an independent risk
factor for cardiovascular disease through the promotion of hyperkinetic
circulation. In the study the impact of the arterio-venous fistula on
heart function in Doppler USG in the group of 16 elderly hemodialysis
patients (aged 79,4ą5,4), 10 diabetics with type 2 diabetes (aged 63,2ą10,4)
and 7 hemodialysis patients younger and without diabetes was examined.
In all patients arterio-venous fistula was created on the forearm from
native vessels. The following hemodynamic USG parameters of heart function
were assessed: ejection fraction (EF), shortening fraction (FS), stroke
volume (SV) and cardiac output (CO). We conclude that impact of native
arterio-venous fistula created on forearm on circulation in the group
of elderly and diabetic patients is of the same magnitude as in the group
of younger, non diabetic patients.
Key words: arteriovenous fistula, old age, diabetes mellitus, cardiovascular disease
Ekspresja
genów dla: IFN-g, IL-10, IL-2, IL-6, PDGF-B i TGF-b w wycinkach nerek
od biorców przeszczepu nerki
Kamińska D.1, Tyran B.1, Mazanowska O.1, Rabczyński J.2, Patrzałek D.3,
Szyber P.3, Chudoba P.3, Klinger M.1
Akademia Medyczna we Wrocławiu: 1Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny
Transplantacyjnej, 2Katedra i Zakład Anatomii Patologicznej, 3Katedra
i Klinika Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej i Transplantacyjnej
Celem pracy było zbadanie ekspresji genów dla wybranych cytokin w wycinkach
pobranych od dawców nerek oraz po okresie zimnego niedokrwienia i po reperfuzji.
Materiał i metody. Badaniem objęto 49 wycinków kory nerek pobranych od
zmarłych dawców przeszczepu nerki i 56 wycinków pobranych od biorców przeszczepu
nerki. Oceniano kłębuszkową i cewkową ekspresję mRNA dla IL-2, IL-6, IL-10,
IFN-g, TGF-b1 oraz PDGF-B przy użyciu metody RT-PCR in situ.
Wyniki. Ekspresja genów dla badanych cytokin w zdrowej tkance nerkowej
pozostawała na bardzo niskim poziomie. Obserwowano bardzo nasiloną ekspresję
genów dla wszystkich badanych cytokin w wycinkach pobranych od dawców
po śmierci pnia mózgu. Wykazano istotne zwiększenie ekspresji mRNA dla
IL-2, IL-6 i IL-10 w cewkach nerkowych w czasie reperfuzji. Nikła transkrypcja
genów dla cytokin była obserwowana w wycinkach z morfologicznymi wykładnikami
zmian granicznych ostrego odrzucania (borderline). Wykazano zbliżony zakres
ekspresji genów dla cytokin wytwarzanych przez limfocyty Th1 i Th2 w czasie
ostrego odrzucania. Nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic pomiędzy
komórkowym i naczyniowym odrzucaniem. Nie obserwowano różnic w poziomach
ekspresji dla IFN-g, IL-2, IL-6, IL-10 między ostrym a przewlekłym odrzucaniem
nerki. Obserwowano znacząco mniejsze wartości średnich współczynników
cewkowej ekspresji mRNA dla IL-6 i TGF-b1 w wycinkach pobranych w czasie
epizodów ostrego odrzucania od biorców otrzymujących w leczeniu immunosupresyjnym
mykofenolan mofetilu (MMF) w stosunku do biorców leczonych azatiopryną.
Słowa kluczowe: przeszczep nerki, cytokiny, RT-PCR in situ, odrzucanie, śmierć mózgu, uszkodzenie niedokrwienno-reperfuzyjne
Gene expression
of INF-g, IL-10, IL-2, IL-6, PDGF-B i TGF-b in kidney tissue after renal
transplantation
Kamińska D.1, Tyran B.1, Mazanowska O.1, Rabczyński J.2, Patrzałek D.3,
Szyber P.3, Chudoba P.3, Klinger M.1
Medical University of Wrocław, Poland: 1Chair and Department of Nephrology
and Transplantation Medicine, 2Department of Pathological Anatomy, 3Chair
and Departament of Vascular, General and Transplantation Surgery
The aim of the study was to evaluate the effect of brain death, ischemia-reperfusion
injury and alloreactivity of some cytokines on intragraft mRNA expression.
Material and methods. We have examined 49 needle core biopsies of kidney
allografts from cadaveric donors. Samples were taken before harvesting,
after cold ischemia and approximately after 20-30 minutes of reperfusion.
We have also assessed 56 allograft biopsies taken after transplantation.
Tubular and glomerular expression of IL-2, IL-6, IL-10, IFN-g, TGF-b1
and PDGF-B mRNA was assessed using semiquantitative evaluation of the
RT-PCR in situ on paraffin tissue sections.
Results. In all pre-procurement specimens high glomerular and tubular
IL-2, IL-6, IL-10, TGF-b1, PDGF-B and IFN-g mRNA expression was detected.
After reperfusion an increase of IL-2, IL-6, and IL-10 mRNA expression
was observed in all specimens and was limited only to tubules. Biopsies
samples with borderline changes exhibited the lowest levels of cytokine
gene expression close to the intensity in control specimens. An intense,
comparing to normal kidney, tubular and glomerular all examined cytokines
gene expression was also noticed during acute rejection. No significant
differences between acute cellular and vascular rejection were noticed.
The mRNA expression of IFN-g and IL-2, IL-6, IL-10 in chronic rejection
did not differ from acute rejection. The tubular expressions of mRNA for
IL-6 and TGF-b1 in biopsies with acute rejection obtained from patients
treated with MMF were significantly lower than in biopsies obtained from
patients treated with azathioprine.
Key words: renal transplantation, cytokines, RT-PCR in situ, rejection, brain death, ischemia-reperfusion injury
Naciek
eozynofilowy w biopsji jako czynnik prognostyczny dysfunkcji przeszczepionej
nerki
Jezior D.1, Boratyńska M.1, Hałoń A.2, Kusztal M.1, Kamińska D.1, Patrzałek
D.3, Szyber P.3, Klinger M.1
Akademia Medyczna we Wrocławiu: 1Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny
Transplantacyjnej, 2Katedra i Zakład Anatomii Patologicznej, 3Katedra
i Klinika Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej i Transplantacyjnej
Eozynofile, podobnie jak komórki jednojądrzaste są komórkami efektorowymi
uszkodzenia przeszczepu w procesie ostrego odrzucania.
Celem pracy była ocena wpływu eozynofilii, stwierdzanej w biopsji nerki,
w czasie ostrego odrzucania, na ciężkość i odwracalność odrzucania, a
także na odległe losy przeszczepu. Materiał i metody. Ocenie histopatologicznej
poddano 165 biopsji nerek wykonanych podczas procesu ostrego odrzucania
u biorców przeszczepów. Eozynofile liczono w 10 Hpf i przeliczano na mm2.
Wyniki. Obecność nacieku eozynofilowego stwierdzono w 49 biopsjach (29%
wszystkich biopsji). W grupie eozynofilowej częściej stwierdzano ostre
odrzucanie potwierdzone biopsyjnie: 1,79 vs 1,33/pacjenta (p=0,03), wyższy
był stopień ostrego odrzucania wg klasyfikacji Banff (p=0,007), cięższy
był też przebieg kliniczny odrzucania, wyrażony gorszą czynnością przeszczepu
w 6 miesięcy po leczeniu (stężenie kreatyniny w surowicy krwi 2,2 vs 1,5
mg/dl). Przewlekłe odrzucanie wystąpiło u 25% chorych w grupie eozynofilowej
i u 11% w grupie kontrolnej w pierwszym roku po przeszczepie. Przeżycie
przeszczepu w grupie eozynofilowej po 6 miesiącach było niższe (91% vs
96,3% w kontrolnej).
Wnioski. Naciek eozynofilowy bioptatu nerki okazał się czynnikiem prognostycznie
niepomyślnym wskazującym na cięższy przebieg ostrego odrzucania i gorszą
odpowiedź na leczenie przeciwodrzuceniowe. Wystąpienie nacieku eozynofilowego
stanowić może zagrożenie wystąpieniem przewlekłej dysfunkcji przeszczepu.
Słowa kluczowe: naciek eozynofilowy, ostre odrzucanie, biopsja przeszczepionej nerki, przewlekła dysfunkcja przeszczepu
Biopsy eosinophilia
as a predictor of renal graft dysfunction
Jezior D.1, Boratyńska M.1, Hałoń A.2, Kusztal M.1, Kamińska D.1, Patrzałek
D.3, Szyber P.3, Klinger M.1
Medical University of Wrocław, Poland: 1Chair and Department of Nephrology
and Transplantation Medicine, 2Department of Pathological Anatomy, 3Chair
and Departament of Vascular, General and Transplantation Surgery
Effector cells such as eosinophils and mononuclear cells play crucial
role in the mechanism of injury during acute renal allograft rejection
(ARAR).
The aim of the study was to evaluate an influence of tissue eosinophilia
observed in the renal allograft biopsy (RAB) during ARAR on rejection
severity (reversibility) as well as long-term graft function. The histopathological
examination and the quantitative assessment was performed in 165 RAB with
symptoms of ARAR. The numbers of eosinophils were counted at high power
(40xobj), over the entire renal cortex, minimum 10 high power fields(hpf).
Results. Significant tissue eosinophilia was found in 49 RAB (29%). In
the Eosinophilic Group (EG) we observed: more frequent biopsy-confirmed
ARAR episodes (1.79 vs. 1.33/pts; p=0.03), higher grade of acute rejection
according to the Banff classification (p=0.007), more severe clinical
course of rejection expressed as worse graft function at 6 month after
treatment (serum creatinine 2.2 vs. 1.5mg/dl). Chronic rejection was seen
in 25% pts of EG and in 11% pts of Control Group (CG) in the first year
after Tx. Graft survival at 6 month in the EG was shorter then in the
CG (91% vs 96.3%).
Conclusions. Eosinophilic infiltration of RAB is a negative predictor,
which can indicate more severe course of ARAR and increased resistance
to an anti-rejection therapy. It can determine an appearance of chronic
allograft dysfunction hazard.
Key words: eosinophilia, acute rejection, kidney allograft's biopsy, chronic allograft rejection
Zróżnicowana
ekspresja kostymulującej cząsteczki CD 28 i hamującej CTLA4 na limfocytach
krwi obwodowej CD4+ biorców przeszczepu nerki z ostrym i bez ostrego odrzucania
Magott-Procelewska M.1, Kosmaczewska A.2, Rydecka I.2, Ciszak L.2, Patrzałek
D.3, Szyber P.3, Klinger M.1
Akademia Medyczna we Wrocławiu: 1Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny
Transplantacyjnej; Polska Akademia Nauk we Wrocławiu: 2Instytut Immunologii
i Terapii Doświadczalnej, Akademia Medyczna we Wrocławiu: 3Katedra i Klinika
Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej i Transplantacyjnej
Oddziaływanie cząsteczek kostymulujących zależne od ich powierzchniowej
ekspresji jest krytycznym etapem immunoregulacji stanowiącym o aktywacji
bądź zahamowaniu alloodpowiedzi. Dane doświadczalne wskazują, że wzrost
ekspresji antygenu CTLA4 na limfocytach T w następstwie aktywacji komórki
może przyczynić się do rozwoju obwodowej tolerancji transplantacyjnej.
Celem pracy była ocena metodą podwójnej fluorescencji i cytometrii przepływowej
ekspresji cząsteczek: kostymulującej CD28 oraz hamującej CTLA4: powierzchniowej
(s) i wewnątrzkomórkowej (ic) na nie stymulowanych i stymulowanych limfocytach
CD4+ krwi obwodowej u biorców przeszczepu nerkowego z i bez ostrego odrzucania.
Wyniki. Obserwowano spadek ekspresji CD28 w grupie bez odrzucania po stymulacji.
W tej grupie odsetek komórek z wewnątrzkomórkową ekspresją CTLA4 był istotnie
wyższy niż u biorców z odrzucaniem. Po stymulacji ex vivo u biorców z
ostrym odrzucaniem obserwowano obniżenie odsetka komórek z powierzchniową
ekspresją CTLA4.
Wnioski. Istotnie wyższy procent komórek z nie stymulowaną wewnątrzkomórkową
ekspresją CTLA4 i powierzchniową stymulowaną ekspresją tej cząsteczki
u biorców nerki bez ostrego odrzucania może odzwierciedlać związek pomiędzy
ekspresją cząsteczek kostymulujących i przebiegiem klinicznym po transplantacji
nerki.
Słowa kluczowe: przeszczep nerki, cząsteczki kostymulujące, CD28, CTLA4, ostre odrzucanie
Variable
expression of CD28 costimulatory molecule and CTLA4 inhibitory molecule
on peripheral blood CD4+ cells in kidney allograft recipients with and
without acute graft rejection
Magott-Procelewska M.1, Kosmaczewska A.2, Rydecka I.2, Ciszak L.2, Patrzałek
D.3, Szyber P.3, Klinger M.1
Medical University of Wrocław, Poland: 1Chair and Department of Nefrology
and Transplantation Medicine; Polish Academy of Sciences in Wrocław: 2Institute
of Immunology and Experimental Therapy; Medical University of Wroclaw:
3Chair and Department of Vascular, General and Transplantation Surgery
Alloimune activation is one of the most significant post transplant events,
which results in increased expression of costimulatory molecules. These
molecules have been suggested to play a role in determining the outcome
of immune response including graft rejection.
Material and methods. We examined the CD28 and both surface and intracellular
CTLA-4 expression on freshly drawn and anti-CD3+rIL-2 stimulated peripheral
blood CD4+ T cells in kidney transplant recipients with acute graft rejection
and with non-complicated post transplant course. Dual immunofluorescence
and flow cytometry methods were used. The proportion of freshly isolated
CD4+/CTLA4 was higher in both groups of graft recipients in comparison
to healthy controls reflecting in vivo allostimulation.
Results. We found the increased percentage of CD4+ cells expressing surface
CTLA4 after stimulation, unstimulated intracellular CTLA4 and lower percentage
of CD4+ cells expressing CD28 after stimulation in kidney recipients without
rejection.
Conclusions. Our results indicate the possible relationship between the
expression pattern of CTLA4 inhibitory molecule on CD4+ cells and clinical
course after renal transplantation.
Key words: kidney transplantation, costimulatory molecules, CD28, CTLA4, acute graft rejection
Przydatność
pomiarów stężenia kwasu mykofenolowego w osoczu w określeniu zagrożenia
wystąpieniem ostrego odrzucania u biorców przeszczepu nerki
Kuriata-Kordek M.1, Boratyńska M.1, Urbaniak J.2, Woźniak M.2, Patrzałek
D.3, Szyber P.3, Klinger M.1
Akademia Medyczna we Wrocławiu: 1Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny
Transplantacyjnej, madzia-k-k@wp.pl, 2Katedra i Zakład Analityki Medycznej,
3Katedra i Klinika Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej i Transplantacyjnej
Celem pracy była ocena korelacji miedzy parametrami farmakokinetycznymi
kwasu mykofenolowego (MPA), a efektem klinicznym, mierzonym występowaniem
epizodów ostrego odrzucania w ciągu 6 miesięcy po przeszczepie nerki.
Materiał i metody. Stężenie MPA oznaczano metodą wysokosprawnej chromatografii
cieczowej (HPLC). Stężenia monitorowano na czczo, przed porannym przyjęciem
leku (C0), po 40 min.(C40), po godz. (C1), po 2 godz. (C2) i po 4 godz.
(C4). od podania doustnie mykofenolanu mofetilu (MMF). MPA AUC(0-4) liczono
metodą trapezów. Badaniem objęto 26 osób leczonych CsA, MMF i prednizonem.
Weryfikacje hipotezy o równości średnich w poszczególnych grupach przeprowadzono
metodą analizy wariancji (ANOVA).
Wyniki. U 13 osób leczonych CsA wystąpiło ostre odrzucanie przeszczepu,
pozostali chorzy stanowili grupę porównawczą o stabilnym przebiegu. Biorcy
z ostrym odrzucaniem mieli niższe wartości przesączania kłębuszkowego
i białka całkowitego oraz byli młodsi. Wykazano znamienne różnice wartości
MPA AUC(0-4) między chorymi, u których wystąpiły incydenty ostrego odrzucania
i osobami o przebiegu stabilnym: 11,4ą7,23 mg x h/mL vs 34,0ą26,8 mgxh/mL
(pŁ0,01). Istotne statystycznie różnice dotyczyły również C40 i Cmax.
Biorcy, u których MPA AUC(0-4) osiągnęło poziom poniżej 20 mg x h/mL byli
narażeni na wystąpienie ostrego odrzucania.
Wniosek. monitorowanie MPA AUC(0-4) może zabezpieczyć chorych przed ostrym
odrzucaniem w ciągu pierwszych 6 miesięcy po przeszczepie nerki.
Słowa kluczowe: immunosupresja, terapia monitorowana, przeszczepianie nerek, kwas mykofenolowy
Mycophenolic
acid concentration profiles may select recipients with high-risk of acute
rejection in renal transplant recipients
Kuriata-Kordek M.1, Boratyńska M.1, Urbaniak J.2, Woźniak M.2, Patrzałek
D.3, Szyber P.3, Klinger M.1
Medical University of Wrocław, Poland, 1Department of Nephrology and Transplantation
Medicine, madzia-k-k@wp.pl, 2Departament of Medical Analytics, 3Chair
and Departament of Vascular, General and Transplantation Surgery
The aim of the study was to assess relationship between the pharmacokinetics
of mycophenolic acid (MPA) and the risk of developing acute rejection
within 6 months after renal transplantation.
Material and methods. MPA concentrations were measured using validated
HPLC. Venous blood samples for assay of MPA plasma concentrations were
evaluated before (trough level; C0) and 40 minutes, 1, 2 and 4 hours after
mycophenolate mofetil (MMF) oral administration. The study included adult
kidney cadaveric graft recipients: 26 patients treated with CsA, MMF and
prednisone. MPA AUC was determined using the linear trapezoidal rule.
Statistical significance was assessed using ANOVA Statistica.
Results. A total of 13 patients experienced biopsy proven rejection. Patients
with acute rejection had lower GFR, lower serum albumin and were younger.
There was statistically significant difference for MPA AUC(0-4), C40,
Cmax between patients with acute rejection and patients with uneventful
outcomes: mean MPA AUC(0-4): 11,4ą7,23 mg x h/ml versus 34,0 26,8 mgxh/ml
(p 0,01). Recipients with MPA AUC(0-4) <20 g x h/ml had a greater risk
of acute rejection.
Conclusions. MPA AUC(0-4) was a useful predictor of outcome in renal recipients
within first 6 months after renal transplantation.
Key words: immunosuppression, therapy monitoring, renal transplantation, mycophenolic acid
Ocena
wybranych wykładników stanu zapalnego u chorych z klinicznymi cechami
zespołu insulinooporności i prawidłową funkcją nerek
Bogdański P., Pupek-Musialik D, Łuczak M., Szulińska M.
Akademia Medyczna w Poznaniu: Katedra i Klinika Chorób Wew-nętrznych,
Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego, e-mail: dmusial@am.poznan.pl
Najnowsze wyniki badań wskazują, że zarówno izolowanemu nadciśnieniu,
jak i zespołowi oporności na insulinę towarzyszy stan zapalny, który prawdopodobnie
jest odpowiedzialny za inicjację i progresję miażdżycy u tych chorych.
Celem badania była ocena wybranych wskaźników procesu zapalnego u chorych
z nadciśnieniem i towarzyszącymi elementami zespołu metabolicznego oraz
poszukiwanie zależności między nasileniem procesu zapalnego a wybranymi
parametrami antropometrycznymi i biochemicznymi.
Materiał i metody. Do badania włączono 44 chorych z zespołem metabolicznym
(grupa I) oraz 26 osób z nadciśnieniem tętniczym i jedną składową zespołu
metabolicznego (grupa II). Kontrolę stanowiło 12 zdrowych ochotników.
Oznaczono stężenia sTNFR2, sICAM1 oraz insuliny na czczo, obliczono wskaźnik
insulinooporności IRI/G, wykonano pomiary antropometryczne oraz pomiar
zawartości tkanki tłuszczowej metodą bioimpedancji.
Wyniki. Chorych z nadciśnieniem i towarzyszącymi zaburzeniami metabolicznymi
(grupa I i II) cechowały wyższe stężenia sICAM-1 oraz sTNFR2 w surowicy
w porównaniu z grupą kontrolną. W grupie osób z zespołem metabolicznym,
stężenia obu parametrów były istotnie wyższe niż w grupie hypertoników
z jednym zaburzeniem metabolicznym. Chorych otyłych z nadciśnieniem i
dyslipidemią w porównaniu z osobami szczupłymi o identycznym profilu charakteryzowały
wyższe wartości sICAM1 oraz sTNFR2. W grupie otyłych pacjentów z nadciśnieniem
i dyslipidemią oraz cukrzycą stwierdzono wyższe stężenia badanych cytokin
niż u chorych o podobnym profilu metabolicznym bez współistniejącej cukrzycy.
W grupie pacjentów z nadciśnieniem i otyłością brzuszną bez cukrzycy wykazano
dodatnią korelację między sTNFR2 a procentową zawartością tkanki tłuszczowej,
sTNFR2 a insuliną oraz sTNFR2 a wskaźnikiem IRI/G.
Wnioski.
1. Chorych z nadciśnieniem tętniczym i innymi klinicznymi cechami zespołu
insulinooporności cechuje zwiększona aktywacja procesu zapalnego.
2. Nasilenie procesu zapalnego u chorych z nadciśnieniem wzrasta wraz
z liczbą współistniejących zaburzeń metabolicznych.
3. Wydaje się, że cukrzyca jest najistotniejszym czynnikiem zwiększającym
proces zapalny w tej grupie pacjentów.
4. Dodatnia korelacja sTNFR2 ze stężeniem insuliny oraz wskaźnikiem insulinooporności
IRI/G stanowią podstawę do rozważenia znaczenia układu TNF alfa w patogenezie
insulinooporności u osób z otyłością.
Słowa kluczowe: nadciśnienie tętnicze, insulinooporność, zapalenie, miażdżyca
Assessment
of selected markers of inflammation in patients with clinical symptoms
of insulin resistance and normal renal function
Bogdański P., Pupek-Musialik D, Łuczak M., Szulińska M.
Medical University of Poznań, Poland, Chair and Department of Internal
Diseases, Metabolic Disturbances and Hypertension, e-mail: dmusial@am.poznan.pl
Arterial hypertension as well as metabolic syndrome lead to an inflammatory
state which is probably responsible for the initiation and progression
of atherogenesis.
The aim of the study was to evaluate certain markers of inflammatory reaction
in patients with hypertension and coexisting metabolic disorders and to
examine correlations between grade of inflammatory process and metabolic
and biochemical parameters.
Materials and methods. The study group comprised 44 patients with metabolic
syndrome (group I) and 26 persons with hypertension accompanied by only
one component of metabolic syndrome (group II). The control group consisted
of 12 healthy volunteers. Serum concentration of tumor necrosis factor
soluble receptor type 2 (sTNFR2), soluble intercellular adhesion molecule
(sICAM 1) and fasting insulin were measured. Insulin resistance ratio
(IRI/G) was calculated. Fat content was evaluated using bioimpedancy method.
Results. Higher concentrations of sTNFR2 and sICAM 1 were observed in
both studied groups when compared to the control group. In group I concentrations
of both parameters were significantly higher in comparison with group
II. The obese hypertensives with dyslipidemia presented higher concentrations
of the studied cytokines than the slim ones, as well as the obese diabetic
hypertensives with dyslipidemia when compared to non-diabetic ones. Finally,
in case of diabetes accompanying other metabolic disorders, the concentrations
of studied parameters were observed to be the highest. In patients with
hypertension and visceral obesity and without diabetes positive correlations
between sTNFR2 and %FAT, insulin and IRI/G ratio were found.
Conclusions.
1. Hypertension and other features of insulin resistance are associated
with aggravation of an inflammatory process.
2. Aggravation of an inflammatory reaction in patients with hypertension
is becoming more distinct along with increasing number of definable components
of the metabolic syndrome.
3. It seems that diabetes mellitus contributes to aggravation of an inflammatory
reaction.
4. Positive correlations between sTNFR2 and %FAT, insulin and IRI/G ratio
can be considered as a basis for crucial role of TNF system in pathogenesis
of insulin resistance in obese patients.
Key words: hypertension, insulin resistance, inflammation, atherogenesis
Czy
istnieje zależność między stężeniem adiponektyny a wybranymi elementami
zespołu metabolicznego?
Miczke A., Szulińska M., Bogdański P., Pupek-Musialik D.
Akademia Medyczna w Poznaniu: Katedra i Klinika Chorób Wew-nętrznych Zaburzeń
Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego
Adiponektyna (APM1) jest jednym z białek produkowanych przez tkankę tłuszczową.
Celem pracy była ocena stężenia APM1 u chorych z klinicznymi cechami zespołu
metabolicznego oraz poszukiwanie zależności pomiędzy APM1 a badanymi parametrami
antropometrycznymi i biochemicznymi.
Materiał i metody. Do badań zakwalifikowano 81 osób z zespołem metabolicznym,
wśród których wyodrębniono następujące grupy: 1 z nadciśnieniem (NT),
2 z otyłością (O), 3 z nadciśnieniem i otyłością, 4 z nadciśnieniem,
otyłością i cukrzycą typu 2 (DMt2). Grupę kontrolną stanowiło 10 zdrowych
ochotników. Oznaczono stopień insulinowrażliwości tkankowej wykorzystując
metodę klamry euglikemicznej (Ferrannini/ de Fronzo) oraz stężenie APM1
metodą RIA. U wszystkich pacjentów dokonano pomiarów antropometrycznych,
pomiarów ciśnienia, pobrano krew na oznaczenie lipidów i insuliny.
Wyniki. Zarówno w grupie 1 jak i 2, APM1 było istotnie statystycznie niższe
niż w grupie kontrolnej. W grupie 3 APM1 osiągnęło najniższe wartości.
W poszczególnych grupach obserwowano korelacje pomiędzy APM1 a parametrami
antropometrycznymi (BMI), parametrami lipidowymi (HDL, TAG), wartościami
ciśnienia. Najwyraźniejszą korelację pomiędzy APM1 a stopniem insulinowrażliwości
(wartość M w klamrze) obserwowano w grupie z nadciśnieniem i otyłością.
Wnioski. NT związane jest z obniżonymi stężeniami APM1.Współwystępująca
z NT otyłość i DMt2 prowadzą do dalszego istotnego spadku APM1. Otyłość
jest najsilniejszym czynnikiem wpływającym na stężenie APM1. Dodatnia
korelacja pomiędzy wskaźnikiem insulinowrażliwości a stężeniem APM1 wskazuje
na potencjalny udział tego białka w patogenezie insulinooporności.
Słowa kluczowe: adiponektyna, zespół metaboliczny, insulinowrażliwość tkankowa
Does exist
relationship between plasma adiponectin concentration and selected parameters
of metabolic syndrome?
Miczke A., Szulińska M., Bogdański P., Pupek-Musialik D.
Medical University of Poznań, Poland, Chair and Department of Internal
Diseases, Metabolism and Hypertension
Adiponectin (APM1) is a protein produced in adipose tissue.
The aim of this study was an assessment of the plasma APM1 concentration
in patients with metabolic syndrome. We also analysed the possible correlation
between APM1 and anthropometric and biochemical parameters.
Material and methods. There were 81 patients with metabolic syndrome recruited
to the study. Patients were divided into following groups: group 1 with
hypertension, group 2 with obesity, group 3 with hypertension and
obesity, group 4 with hypertension, obesity and diabetes mellitus type
2. There was a control group consisting of 10 healthy volunteers. We assessed
the range of insulin sensitivity using euglicemic metabolic clamp (Ferrannini/
de Fronzo) and plasma APM1 concentration (RIA). In every patient the anthropometric
and blood pressure measurements were done. Blood samples were taken to
assess lipid profile and insulin concentration.
Results. In group 1 and group 2 APM1 was statistically lower than in control
group. In group 3 the APM1 concentration was the lowest. In a given group
there was a correlation between APM1 and anthropometric parameters (BMI),
lipid parameters (TAG, HDL) and blood pressure. The most visible correlation
between APM1 and insulin sensitivity (M value in the clamp) was found
in the group with hypertension and obesity.
Conclusions. Hypertension is connected with lower APM1. Obesity and diabetes
mellitus type 2 coexisting with hypertension lead to the farther lowering
of APM1. Obesity is the strongest factor influencing APM1 concentration.
The correlation between APM1 and M value emphasises the role of APM1 in
pathogenesis of insulin resistance.
Key words: adiponectin, metabolic syndrome, insulin sensitivity
Wpływ
terapii ACE-inhibitorem na stężenie endoteliny i wybrane parametry metaboliczne
u młodych osób z nadciśnieniem tętniczym
Bryl W., Pupek-Musialik D.
Akademia Medyczna w Poznaniu, Katedra i Klinika Chorób Wew-nętrznych,
Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego, e-mail: wieslawbryl@wp.pl
Celem badania było dokonanie oceny wpływu trandolaprilu na ciśnienie tętnicze
i stężenie endoteliny-1 u młodych osób z nadciśnieniem tętniczym łagodnym
i umiarkowanym.
Materiał i metody. Badana grupa liczyła 19 młodych osób z nadciśnieniem
tętniczym (14 mężczyzn i 5 kobiet) w wieku 16-19 lat; średnia wieku wynosiła
17,6ą1,4 lat. U wszystkich pacjentów dokonano pomiarów ciśnienia tętniczego
krwi zgodnie z obowiązującymi zasadami, przed włączeniem do badania oraz
po 42-dniowej terapii trandolaprilem w dawce 2 mg dziennie. Przed oraz
po leczeniu trandolaprilem pobierano krew w celu oznaczenia osoczowego
stężenia endoteliny-1. Endotelinę oznaczano metodą radioimmunologiczną.
Wyniki. Po leczeniu trandolaprilem średnie wartości SBP uległy obniżeniu
z 142,6ą9,7mmHg do 129,3ą8,4mmHg (p<0,003), a średnie wartości DBP
z 85,7ą6,9mmHg do 79,8ą8,6mmHg (p<0,01). Średnie stężenie endoteliny-1
wynosiło: przed włączeniem do badania 9,33ą1,9fmol/ml, natomiast po leczeniu
8,96ą2,2fmol/ml.
Wnioski. Terapia trandolaprilem spowodowała istotny statystycznie spadek
ciśnienia tętniczego, podczas gdy stężenie endoteliny-1 uległo obniżeniu
nieistotnemu statystycznie.
Słowa kluczowe: nadciśnienie tętnicze, młoda populacja, trandolapril, endotelina-1
The influence
of ACE-inhibitor on endothelin concentration and some metabolic parameters
in young hypertensives
Bryl W., Pupek-Musialik D.
Medical University of Poznań, Poland, Chair and Department of Internal
Diseases, Metabolic Disturbances and Hypertension
The aim of this study was to assess the influence of trandolapril on blood
pressure and ET-1 plasma activity in young patients with essential mild-to-moderate
hypertension.
Material and methods. 19 persons with essential mild-to-moderate hypertension
were enrolled into the study: the average age of this group was 17,6ą1,4
years. The blood pressure and serum concentration of ET-1 in plasma were
measured before enrolling and after 42 days of trandolapril (2 mg per
day) therapy. The concentration of endothelin-1 was measured using RIA
method.
Results. In the studied group, after trandolapril therapy SBP was reduced
from 142.6ą9,7 mmHg to 129.3ą8,4 mmHg (p<0,003), DBP from 85.7ą6,9
mmHg to 79.8ą8,6 mmHg (p<0,01). The average serum concentration of
endothelin-1 was: before therapy 9,33ą1,9 fmol/ml and after therapy 8,96ą2,2
fmol/ml (non-significant).
Conclusions.
1. Young hypertensives treated with trandolapril (ACEI) showed significant
decrease of SBP and DBP.
2. 6-weeks trandolapril therapy was associated with the reduction of serum
concentration of ET-1, but without statistical significance.
Key words: arterial hypertension, young hypertensives, trandolapril, endothelin-1
Przyczyny
i implikacje kliniczne przewodnienia w dializie otrzewnowej
Wańkowicz Z., Olszowska A., Żelichowski G.
Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie, Klinika Nefrologii ze Stacją Dializ
CSK MON, zofwank@wim.mil.pl
W pracy przedstawiono najnowsze dane piśmiennictwa światowego poparte
doświadczeniem własnym odnośnie przewlekłego przewodnienia jako istotnego
problemu klinicznego w dializie otrzewnowej. Szczegółowo omówiono przyczyny
i obraz kliniczny przewodnienia oraz diagnostykę różnicową niewydolności
ultrafiltracyjnej otrzewnej jako potencjalnej przyczyny przewodnienia
w dializie otrzewnowej. Szczególną uwagę zwrócono na modelowanie kinetyczne
w zakresie usuwalności sodu i wody dializą otrzewnową.
Słowa kluczowe: dializa otrzewnowa, przewodnienie, implikacje kliniczne
Causes and
clinical implications of hypervolemia in peritoneal dialysis
Wańkowicz Z., Olszowska A., Żelichowski G.
Military Institute of the Heath Service in Warsaw, Poland, Departament
of Nefrology with Dialysis Unit, Central Clinical Hospital of the Ministry
of National Defence, e-mail: zofwank@wim.mil.pl
In our paper we present actual data from world literature as well as own
experiences with respect to chronic hypervolemia as a very important clinical
problem in peritoneal dialysis. We discussed the causes and clinical picture
of hypervolemia as well as differential diagnosis of ultrafiltration failure
as a potential cause of hypervolemia in peritoneal dialysis patients.
Special attention was paid to the kinetic modelling of sodium and water
removal in peritoneal dialysis.
Key words: peritoneal dialysis, hypervolemia, clinical implications
Analiza
kinetyczna transportu sodu i płynu w dializie otrzewnowej
Weryński A.1, Lindholm B.2
1Instytut Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN, Warszawa, Polska,
e-mail: ibib@ibib.waw.pl, 2Divisions of Baxter Novum and Renal Medicine,
Department of Clinical Sciences, Karolinska Institute, Stockholm, Sweden
W artykule przedstawione zostały zasady analizy kinetycznej (kompartmentowej)
transportu płynu i substancji w dializie otrzewnowej. Wykorzystując rezultaty
opublikowanych badań zostało pokazane, że w transporcie sodu dominującą
rolę odgrywa transport konwekcyjny. Wśród grup transportowych najmniejszą
masę sodu usuwanego podczas dializy wykazuje grupa pacjentów z wysokim
transportem ze względu na zwiększoną prędkość absorpcji płynu. Analiza
przypadków utraty ultrafiltracji wykazała jednoczesny wpływ kilku zjawisk
przyczyniających się do tej utraty.
Słowa kluczowe: dializa otrzewnowa, analiza kinetyczna, transport sodu, transport płynu
The kinetic
analysis of sodium and fluid transport in peritoneal dialysis*
Weryński A.1, Lindholm B.2
1Institute of Biocybernetics and Biomedical Ingineering, Polish Academy
of Sciences, Warsaw, Poland, e-mail: ibib@ibib.waw.pl, 2Divisions of Baxter
Novum and Renal Medicine, Department of Clinical Sciences, Karolinska
Institute, Stockholm, Sweden
In the article the principles of kinetic (compartmental) analysis of fluid
and solute transport in peritoneal dialysis have been presented. Using
results from published studies it has been shown that convective transport
plays a dominant role in sodium transport. In high transport groups of
patients the mass of sodium removed was the lowest because of increased
fluid absorption rate. The analysis of ultrafiltration capacity loss demonstrated
that several phenomena contributed to this loss.
Key words: peritoneal dialysis, kinetic analysis, sodium transport, fluid transport
Transport
wolnej wody i współczynnik przesiewania dla sodu w dializie otrzewnowej
Waniewski J.1,2, Stachowska-Pietka J.1, Debowska M.1, Lindholm B.2
1Instytut Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN, Warszawa, Polska,
e-mail: ibib@ibib.waw.pl, 2Divisions of Baxter Novum and Renal Medicine,
Department of Clinical Sciences, Karolinska Institute, Stockholm, Sweden
Obliczenie wielkości transportu wolnej wody jest metodą mającą na celu
oszacowanie funkcji akwaporyn u pacjentów poddanych dializie otrzewnowej.
Spadek stężenia sodu w dializacie oraz estymacja współczynnika przesiewania
dla sodu mogą być wykorzystane do ilościowego oszacowania wielkości transportu
wolnej wody w procesie ultrafiltracji wody z krwi do jamy otrzewnowej.
Wyniki oparte na danych klinicznych pokazują, że frakcja ta wynosi około
0.4 i maleje w czasie trwania leżakowania płynu dializacyjnego w jamie
otrzewnowej. Ponadto przyjmuje ona różne wartości zależnie od typu transportu,
najniższe dla pacjentów z wysokim transportem otrzewnowym.
Słowa kluczowe: model matematyczny, ultrafiltracja, akwaporyny, model porowy
Free water
transport and sieving coefficient for sodium in peritoneal dialysis
Waniewski J.1,2, Stachowska-Pietka J.1, Debowska M.1, Lindholm B.2
1Institute of Biocybernetics and Biomedical Ingineering, Polish Academy
of Sciences, Warsaw, Poland, e-mail: ibib@ibib.waw.pl, 2Divisions of Baxter
Novum and Renal Medicine, Department of Clinical Sciences, Karolinska
Institutet, Stockholm, Sweden
The evaluation of free water transport is a tool for assessment of aquaporin
function in peritoneal dialysis patients. Sodium dip and the estimation
of sieving coefficient for sodium may be used for the quantification of
free water fraction in the ultrafiltration flow from blood to the peritoneal
cavity. The results of clinical studies show that this fraction is about
0.4, and decreases with peritoneal dwell time. The fraction also varies
in different peritoneal equilibration test groups, being the lowest in
high transporters.
Key words: mathematical model, ultrafiltration, aquaporins, pore model
Transport
przezotrzewnowy wody i substancji między teorią a praktyką*
Baczyński D.1, Antosiewicz S.1, Waniewski J.2, Marciniak M.1, Wańkowicz
Z.1
1Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie, Poland, Klinika Nefrologii ze
Stacją Dializ CSK MON, e-mail:zofwank@wim.mil.pl; 2Instytut Biocybernetyki
i Inżynierii Biomedycznej PAN
W pracy przedstawiono praktyczne zastosowanie własnej metody prognozowania
adekwatności dializy otrzewnowej, opartej na bezpośredniej ocenie transportu
przezotrzewnowego wody i substancji.
Słowa kluczowe: dializa otrzewnowa, adekwatność, transport przezotrzewnowy
Transperitoneal
transport of water and substances between theory and practice
Baczyński D.1, Antosiewicz S.1, Waniewski J.2, Marciniak M.1, Wańkowicz
Z.1
1Military Institute of the Health Service in Warsaw, Poland, Departament
of Nefrology with Dialysis Unit, Central Clinical Hospital of the Ministry
of National Defence, e-mail:zofwank@wim.mil.pl; 2Institute of Biocybernetic
and Biomedical Engineering, Polish Academy of Sciences, Warsaw, Poland
The practical use of the own method of prediction of peritoneal dialysis
adequacy, based on direct assessment of transperitoneal transport, has
been presented in this study.
Key words: peritoneal dialysis, adequacy, transperitoneal transport
Znaczenie
religijności w życiu człowieka chorego
Janiszewska J., Lichodziejewska-Niemierko M.
Akademia Medyczna w Gdańsku, Zakład Medycyny Paliatywnej, e-mail: janiszewska@amg.gda.pl
Praca stanowi przegląd stanowisk dotyczących zależności pomiędzy poziomem
religijności a postawą wobec choroby. Tematyka artykułu dotyczy zagadnień
związanych z definicją pojęcia religijności, jej roli w radzeniu sobie
ze stresem choroby, przykrymi emocjami oraz oddziaływaniem na jakość życia
pacjentów. Omówiony został także wpływ przekonań religijnych na kształtowanie
relacji między pacjentami, ich lekarzami i zdrowiem. Autorzy badający
związek pomiędzy leczeniem ciała a życiem religijnym wskazują na konieczność
wszechstronnej opieki nad pacjentami.
Słowa kluczowe: religijność, choroba, sposoby radzenia sobie, lęk, jakość życia
The meaning
of religiosity in the patients life
Janiszewska J., Lichodziejewska-Niemierko M.
Medical University of Gdańsk, Poland, Department of Palliative Medicine,
e-mail: jjaniszewska@amg.gda.pl
The paper is a review of positions of relating dependences between level
of religiosity and attitude in the face of disease. The subject of article
concerns the questions related from defining conception of religiosity,
this role in coping with stress of disease, unpleasant emotions and influence
on quality of the patients life. The impact of religious convictions
was talked over on formation between patients report also, their doctors
and health. The authors exploring the connection between the healing of
the body and religious consciousness indicate necessity of comprehensive
treating to the patients.
Key words: religiosity, disease, coping, anxiety, quality of life